Tekst: Krista van Hoekelen en Sandra Keizer

Faalangst, het komt helaas veel voor. En het werkt enorm belemmerend voor je kind, voor jou als ouder en zelfs voor het hele gezin. Krista van Hoekelen en Sandra Keizer schreven er samen een boek over: ‘Buitengewoon handig boek over faalangst’, vol praktische tips om als ouder samen met je kind met faalangst aan de slag te gaan.

Niet ieder kind ontwikkelt faalangst, dit verschilt sterk per persoon. Sommige kinderen zijn nu eenmaal angstiger aangelegd of zijn ernstiger van aard, waardoor ze makkelijker faalangst ontwikkelen dan andere kinderen. Omdat iedereen andere ingrediënten heeft bij het ontwikkelen ervan, ziet faalangst er bij iedereen ook anders uit. Het is dus zaak dat je achter de ingrediënten van de faalangst van je kind komt.

Ander gedrag

Als je de kenmerken van faalangst uit het rijtje herkent bij je kind, dan zie je misschien ook wel ander gedrag (thuis of op school) dat kan duiden op faalangst. Je kind heeft bijvoorbeeld een grotere afhankelijkheid (iedere hulp van buitenaf is welkom) en hij of zij is niet zo zelfstandig bij het aanpakken en uitvoeren van een opdracht. Het tegenovergestelde kan ook waar zijn: je kind is weinig afhankelijk en heeft een grote mate van zelfstandigheid, maar doet dit om niet geconfronteerd te worden met mogelijk falen. Zulke kinderen zijn dan vaak weinig stuurbaar en aanspreekbaar.

Vechten of vluchten

Introverte kinderen (meer op zichzelf, geven zichzelf moeilijk bloot en geven niet snel hun mening) kunnen faalangst heel anders uiten dan extraverte kinderen (overstemmen, druk, brutaal gedrag en clownesk). Meestal zijn er wel twee basisreacties op faalangst: vluchtgedrag of vechtgedrag. Kinderen gaan situaties waarin ze mogelijk kunnen falen bijvoorbeeld vermijden (geeft vaak ook fysieke klachten) of ze gaan zichzelf juist overschreeuwen, worden overbeweeglijk of gaan overpresteren om de aandacht niet op het falen te richten en de spanning te verwerken.

Zet jezelf in de doe-stand

Als we nieuwe dingen willen leren, is het nodig dat je met regelmaat en minimaal zes weken lang oefent. Daarna is er een nieuwe verbinding gemaakt in je hersenen en kun je die gaan gebruiken. Het is ‘van jou’ geworden. Gedrag of gedachten die je tegenwerken, hebben al een verbinding in je brein die veel gebruikt wordt. Als je geen nieuwe verbinding maakt door ander gedrag of andere gedachten, zal je brein steeds terugvallen op de bekende route. Je blijft dan bijvoorbeeld denken: Ik doe het altijd fout, ik kan ook niets, ik ben echt dom.

Deze gedachten maken een kind alleen maar kleiner en minder zelfverzekerd. Dat is onnodig. Het is tenslotte niet waar. Hoe kunnen we deze gedachten opsporen en vervangen door gedachten die kloppen? Hier kom jij als opvoedkundige (dus als ouder) in beeld.

Geef het goede voorbeeld

Ook al wil je het niet, jouw ongerustheid, zorgen, risico’s en afwegingen zijn een voorbeeld voor je kind. Je kind leert door het kopiëren van gedrag. Geweldig als jij dus samen met je kind op weg gaat om het anders te gaan doen. Jij doet dan vóór hoe je met situaties omgaat en je vaardigheden eigenmaakt. Je kind kopieert dit gedrag. Kijk dus goed naar je eigen gedrag en opvattingen. Problemen die zich bij het kind uiten, komen eigenlijk nooit uit de lucht vallen.

Geen tijd?

Wij horen veel om ons heen dat ouders het druk hebben. Dit beamen wij. Het is ook druk. Er moet veel. Kinderen willen veel aandacht, hebben clubjes waar ze heen moeten, of naar coaching omdat het niet zo goed gaat. Denk jij nu ook: Hier heb ik de tijd niet voor. Het is veel handiger om mijn kind naar een hulpverlener te brengen. Dan geven wij graag een aantal redenen waardoor wij hopen dat je van mening verandert en er wel de tijd voor vrijmaakt. Het is namelijk veel effectiever om samen met je kind dit proces aan te gaan!

Kenmerken van een kind met faalangst
• Je kind gedraagt zich thuis heel anders dan op school (woede-uitbarstingen, huilbuien)
• Je kind heeft moeite met sociale contacten leggen of vrienden behouden
• Je kind is soms heel negatief/onzeker over zichzelf
• Je kind gaat ’s ochtends met buikpijn naar school
• Je kind denkt: slechte resultaten behalen is je eigen schuld, goede resultaten halen komt door een ander

 

Webinar

Op 15 mei 2023 geven Krista en Sandra een webinar voor Balans. Klik hier voor meer informatie en tickets.