Scroll Top

Begeleiding bij hoogbegaafdheid

Hoogbegaafde mensen (dus ook kinderen) zitten wezenlijk anders in elkaar. Hoogbegaafde kinderen zijn vaak extra gevoelig voor prikkels, begrijpen al veel en kunnen zich daarom bijvoorbeeld zorgen maken over grote maatschappelijke problemen als de klimaatverandering. Ook kunnen zij door hun asynchrone ontwikkeling, op verschillende gebieden op een ander (leeftijds)niveau functioneren. Op onze pagina ‘Wat is Hoogbegaafdheid’, gingen we hier ook al op in. Deze eigenschappen van hoogbegaafde kinderen, vragen om een specifieke manier van opvoeding en begeleiding. Natuurlijk bepaal jij als ouder zelf hoe je je kind opvoedt, maar graag geven we je wat achtergrondinformatie en tips. Er is niet één manier van opvoeden en begeleiden die voor ieder hoogbegaafd kind goed is. Het is altijd afhankelijk van de specifieke behoeften, karakter en omstandigheden van jóuw kind, van jou zelf en jullie gezin.

Algemene behoeften van (hoog)begaafde kinderen

Hoog- of meerbegaafde kinderen hebben onder meer behoefte aan autonomie, gelijkwaardigheid, begrip en respect, zelfredzaamheid, ruimte en verantwoordelijkheid. Daardoor zal soms anders met situaties omgaan dan andere ouders. De druk van de omgeving (andere ouders, vrienden, familie) die ‘iets’ vinden van jullie aanpak, kan groot zijn. Probeer je daar niet door te laten leiden. Als ouder van een hoogbegaafd kind moet je over het algemeen meer tijd steken in het leren begrijpen van je kind. En ook vaak van jezelf en jouw rol als ouder. Het is belangrijk dat je weet welke behoeften je kind heeft en hoe je je kind het beste kunt begeleiden. Een aanpak vanuit autoriteit werkt vaak niet bij hoog- of meerbegaafde kinderen. Meer zinvol is het om kinderen zelf verantwoordelijkheid te geven. Dat kan al heel jong. Afhankelijk van de leeftijd en wat het kind aankan kun je al vrij jong in gesprek met je hoogbegaafde kind en zijn of haar mening laten meetellen. Mensen denken vaak dat ‘laten meetellen’ betekent dat het kind ‘alles mag’. Dat is zeker niet het geval en ook niet de bedoeling. Het gaat erom dat het kind zich serieus genomen voelt. En merkt dat zijn of haar mening ook gehoord wordt, ook al krijgt het niet altijd zijn of haar ‘zin’. Verder is het goed om in de gaten te houden of je kind zich goed ontwikkelt, zich prettig, gehoord en gezien voelt. En zich niet (teveel) gaat aanpassen. En zich ervan bewust wordt hoe hij of zij met zijn of haar intelligentie en gevoeligheid het beste tot zijn of haar recht komt in de samenleving. Lees meer over het opvoeden van meer- en hoogbegaafde kinderen op onze pagina ‘Opvoeden met hoogbegaafdheid‘.

Hulpverlening?

In de hulpverlening is er steeds meer informatie over hoogbegaafdheid beschikbaar. Maar het is voor jou als ouder ook belangrijk om te leren omgaan met de behoeften van je hoogbegaafde kind. Als je je kind (daarnaast) door iemand anders wilt laten begeleiden, kies die begeleiding dan zorgvuldig. Het kan ook zijn dat jij als vader of moeder begeleiding krijgt. En zo meer inzicht in wat jouw kind nodig heeft en waarom. Soms kan hulpverlening nodig zijn om inzicht te krijgen, als er problemen spelen, thuis, of op school. Bijvoorbeeld als je kind een negatief zelfbeeld heeft ontwikkeld, onderpresteert en/of faalangst heeft. Het is daarbij steeds belangrijk dat er eerst wordt gezorgd dat je kind krijgt wat het in de basis nodig heeft. Zoals aangepast onderwijs (top-down, compact en verrijkt, met ruimte voor autonomie) en contact met Peers. Zelden is het zinvol om (alleen) je kind een therapie of training te laten volgen, zonder dat er aanpassingen worden gedaan in de leefwereld, waaronder het onderwijs. Lees hierover meer bij ‘Omgaan met hoogbegaafdheid in het onderwijs’. Zoek zeker hulp wanneer je denkt dat je kind dat nodig heeft. Kinderen die (langdurig) niet gehoord en/of gezien worden, geen aansluiting hebben en zich continu aanpassen, kunnen veel stress ervaren. Langdurige stress heeft een negatieve invloed op de ontwikkeling. Lees hierover meer in het artikel ‘toxische stress en trauma gerelateerd gedrag’, geschreven door Wanda Glebbeek van HBlinq.

Hoogbegaafdheid en vriendschappen (peers)

De omgang met leeftijdsgenootjes is vaak vanaf jonge leeftijd al lastig. Vaak sluiten hoogbegaafde kinderen door hun ontwikkelingsvoorsprong, andere interesses en typische manier van denken niet aan bij andere kinderen van hun leeftijd. Doordat kinderen zich op jonge leeftijd nog niet goed verbaal kunnen uiten, lijkt het soms alsof zij op sociaal en emotioneel gebied ‘achterlopen’. Ze kunnen bijvoorbeeld heel boos worden, als zij door een ander kind niet begrepen worden. Omdat dat andere kind op de peuterspeelzaal niet het géle blokje aangaf, maar een rood blokje. Omdat het andere kind de kleuren nog niet kent, en het hoogbegaafde kind wel. Of omdat de hoogbegaafde kleuter in groep 1 gerekend had op de speelafspraak die hij gemaakt had met zijn vriendje. Maar dat vriendje de afspraak de volgende dag allang is vergeten en met een ander vriendje mee naar huis gaat. De verschillen nemen in de loop der jaren vaak alleen maar toe. Het hoeft gelukkig niet altijd een probleem te worden. Een hoogbegaafd kind kan zich storen aan de besluiteloosheid of traagheid van anderen, maar kan zich ook ontwikkelen tot een goede leider. Het is vooral van belang dat de ouders en andere volwassenen (waaronder professionals) kennis hebben van de eigenschappen van hoogbegaafde kinderen. Zodat zij bepaalde situaties goed inschatten en de oorzaak achter bepaald gedrag begrijpen. En het hoogbegaafde kind hierin goed kunnen begeleiden. Daarom is psycho-educatie zowel voor het kind zelf, als voor ouders en professionals, belangrijk. Ook regelmatig contact met andere hoogbegaafde kinderen is van groot belang. Het is voor hoogbegaafde kinderen heel opwindend om iemand te vinden die, net als zijzelf, van onderwerp naar onderwerp kunnen springen. En bijvoorbeeld even geïnteresseerd zijn in complexe onderwerpen. Iemand met wie zij matchen en ‘levelen’ en zich (even) niet hoeven aanpassen.

Meer informatie?

Klik hier voor ons hele dossier over hoogbegaafdheid. In dit dossier lees je meer over vaststellen van hoogbegaafdheid, begeleiding bij hoogbegaafdheid, omgaan met hoogbegaafdheid in het onderwijs, omgaan met hoogbegaafdheid thuis en misdiagnoses bij hoogbegaafdheid. Meer over hoogbegaafdheid lees je op de website van het kenniscentrum makkelijk lerenden . Heb je vragen of zorgen over je hoogbegaafde kind, of herken je kenmerken en wil je daar graag eens met een ervaringsdeskundige over praten? Neem dan eens contact op met onze Advieslijn door te bellen of het contactformulier in te vullen. Je kunt ook kijken op Brainwiki (gemaakt door het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie). Deze landelijke organisatie zorgt ervoor dat behandelaars, ouders, jongeren, gemeenten en scholen betrouwbare kennis over psychische problemen hebben.
Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.