Bezorgen wij kinderen met autisme een schooltrauma?
Dit artikel van Marcia Eckerd Ph.D. verscheen op 31 augustus 2021 in Psychology Today met de titel ‘Are We Giving Autistic Children PTSD From School?‘ When we don’t understand autistic kids we create a toxic environment for them…’ Met toestemming van de auteur vertaalde Balans dit artikel in het Nederlands.
Voor veel kinderen met autisme kan school een toxische omgeving zijn. Op advies van deskundigen streeft het schoolpersoneel ernaar het gedrag van kinderen met autisme aan te passen aan de neurotypische verwachtingen. Hoe meer een kind niet te onderscheiden is van reguliere leeftijdsgenoten, hoe succesvoller de schoolinterventie wordt verondersteld te zijn.
Voor veel kinderen met autisme kan school een toxische omgeving zijn. Op advies van deskundigen streeft het schoolpersoneel ernaar het gedrag van kinderen met autisme aan te passen aan de neurotypische verwachtingen. Hoe meer een kind niet te onderscheiden is van reguliere leeftijdsgenoten, hoe succesvoller de schoolinterventie wordt verondersteld te zijn. Storend of atypisch gedrag wordt als oppositioneel, vermijdend, lastig, aandacht zoekend, onbeleefd of gewoonweg als ongepast bestempeld. Kinderen die niet “meewerken” (wat betekent dat ze deelnemen aan en reageren op door school geleide gedragsinterventies) worden vaak moeilijk en niet-conform genoemd. Het probleem is het kind, niet de interventie zelf.
Kinderen met autisme wordt vaak geleerd dat wat ze voelen, denken of doen verkeerd is en dat ze in plaats daarvan moeten doen wat hen wordt opgedragen. Dit kan een levenslange impact hebben op het gevoel van eigenwaarde, zelfvertrouwen en zelfhulp. Een student op een panel van Stanford University citerend: “Het doodt mijn ziel.” Veel interventies behandelen gedrag dat van buitenaf wordt waargenomen, zonder de betekenis of noodzaak voor het kind te begrijpen. Het gedrag is het topje van een ijsberg dat neerkomt op zintuiglijke, sociale, emotionele, motorische en cognitieve problemen die het kind ervaart. Een kind dat “zich afreageert” kan reageren op interne frustratie, overprikkeling, angst of ander leed. Plannen zijn vaak gericht op het elimineren van het “afreagerend”-gedrag in plaats van het herkennen van nood. We moeten kinderen ondersteunen, niet doelbewust focussen op het corrigeren van gedrag. Zo weigeren kinderen met autisme soms om werk te doen, zelfs als ze een soortgelijke opdracht eerder al wel met succes hebben voltooid. We nemen aan dat hierin houding en motivatie het probleem is, maar houding en motivatie kunnen heel anders zijn voor kinderen in het spectrum dan voor neurotypische kinderen. De productiviteit van kinderen met autisme is variabel. Als kinderen moe zijn, honger hebben, zich niet lekker voelen, of eerder op de dag een probleem hebben gehad, hebben ze misschien geen toegang tot de vaardigheden die nodig zijn om een opdracht uit te voeren. In het ergste geval kan dit een traumatische ervaring worden.
Dit is een licht gewijzigde transcriptie van een interview met een Britse volwassene met autisme die zich het leven op de basisschool herinnert: Ik zei dan: ‘Ik kan dit niet. Ik kan het niet.’ Ze legden een rekenblad voor me neer en zeiden: hier, doe dit. Het voelt alsof ik het niet kan. Ze proberen me het te laten doen, gewoon om het af te ronden, het uit de weg te hebben. Het is niet dat ik lui ben, of lastig wil zijn. Het is niet dat ik het niet wil doen. Het is dat ik… ik voelde me gewoon niet in staat om het te doen. Als ze de kwestie probeerden te forceren, betekende dat dat ik steeds meer overstuur raakte, geïrriteerd en boos werd. Op die leeftijd, een jaar of zes, zeven, kon ik mezelf echt niet goed uitdrukken. Ik zei dan gewoon: ‘Nee. Rot op, ik kan het niet!’ En dan werd ik agressief. Ik worstelde gewoon en ik had niet het gevoel dat ze naar me luisterden. Ik begon met dingen te gooien, tafels om te draaien en dan sleepten de leraren me naar mijn stoel. Ik zou haalde naar ze uit en ze hielden ze me fysiek tegen. Dat was de slechtste tijd van mijn leven, toen ik op de lagere school zat.
Deze voorbeelden doen zich voor in de klas, een relatief ‘veilige’ gestructureerde ruimte onder toezicht. Het “niemandsland” van de gang, schoolplein, of cafetaria kan nog problematischer zijn. Wat kan hieraan gedaan worden? Dit is afkomstig uit een “viral” Facebook-post van een lerares genaamd Karen Blacher in oktober 2020:
Al mijn leerlingen zijn neurotypisch, maar mijn klaslokaal lijkt heel erg op een klaslokaal voor speciaal onderwijs. Ik geef les in mindfulness en emotionele intelligentie. Ik heb een “rustige hoek” en gebruik die om zelfregulatie aan te leren. Ik zorg voor friemeltjes en zintuiglijk speelgoed. Mijn studenten bloeien op. En dat deed me iets beseffen. Als we kinderen met autisme behandelen zoals de wereld ons zegt om neurotypische kinderen te behandelen, lijden ze. Maar ik ben nog nooit een kind van welke leeftijd of neurotype dan ook tegengekomen dat niet gedijt wanneer het wordt behandeld zoals een persoon met autisme zou moeten worden behandeld: met open communicatie, aangepaste verwachtingen en respect voor zelfhulp en zelfregulering. Misschien zijn neurodiverse mensen niet de enigen die al die tijd verkeerd begrepen en mishandeld zijn. Zij zijn alleen degenen die het het meest voelen.
Aanpassingen en verandering zijn mogelijk en zijn hoeven niet per se veel te kosten. Het is mogelijk om een zintuiglijk of adaptief profiel te maken dat problemen en strategieën voor succes voorspelt. Wat nodig is, is ruimdenkendheid en bereidheid om systemische verandering door te voeren. Het belangrijkste om te erkennen is dat het lesgeven van neurodiverse kinderen op dezelfde manier waarop we neurotypische kinderen lesgeven een recept is voor mislukking, zowel voor de school maar vooral voor de leerling. Referenties Gillespie-Lynch, K. Bublitz, D., Donnachie, A., Wong, V., Brooks, P. & D’Onofrio J. (2017) For a Long Time Our Voices Have Been Hushed: Using Student Perspectives to Develop Supports for Neurodiverse College Students. Frontiers In Psychology (8) 544 Over de auteur Marcia Eckerd, Ph.D., is een gediplomeerd psychologe, gespecialiseerd is in autismespectrumstoornissen en angsten bij volwassenen (voornamelijk vrouwen). Online: Marcia Eckerd, Ph.D. haar website, LinkedIn, Twitter
