‘Ik heb geen controle, alleen invloed’

Karen (46) en haar man Henk (49) namen, in het belang van hun twee zoons Bastiaan (9, ODD en ASS) en Simon (11, ASS en hoog IQ), tot nu toe grote besluiten. Zoals het overstappen naar andere scholen en Karen zei haar baan op. Ze zegt nu: ‘Ik ben gaan accepteren dat ik niet alles kan sturen.’ Tekst: Anne van Hees ‘Aanleiding voor de diagnoses van onze beide kinderen, waren vooral de problemen die zij op school ondervonden. Op de school in de buurt waar Simon tot en met groep 3 naar toe ging, en waar uit een onderzoek al zijn hoge IQ bleek, rezen voor ons als ouders al snel vragen op. Bijvoorbeeld of de professionals op die school zich voldoende konden aanpassen aan Simon en of ze genoeg uitdaging konden bieden. Dat leek niet te lukken en we gingen op zoek naar een andere school, voor hoogbegaafde leerlingen. Helaas werd hij in het kennismakingsgesprek te brutaal en provocerend bevonden voor de groep waarin hij zou worden geplaatst. Een andere (reguliere) school in de buurt waar hij nu nog steeds naar toe gaat, zag wel mogelijkheden. Ze zagen dat hij leerbaar en sociaal was.

Extra uitdaging

Simon kwam er in groep 4 in een hechte, warme klas terecht. Halverwege dat schooljaar gingen we toch het diagnosetraject in. Het ging minder goed met hem. Hij weigerde verrijkingslessen en verstoorde regelmatig de les. Ook het jaar erna verliep rommelig. Er waren veel wisselingen van leraren. Met één vervanger klikte het heel goed, maar die was er maar een paar maanden. Halverwege dat schooljaar werd de mogelijkheid geboden voor plaatsing in een Plusklas op een andere school. Het leek ons goed voor Simon, die extra uitdaging en een klas met ‘soortgenoten’. Dat was het ook, maar dat de Plusklas slechts tweewekelijks was, werkte niet voor hem. Hij moest steeds opnieuw wennen aan de juf en dan was de dag alweer voorbij. Het was een schooljaar met gemengde gevoelens. Het maakte me heel verdrietig om de worsteling van Simon te zien: hij was ongelukkig en voerde veel strijd. Simon heeft een eigen kijk op mensen en situaties. Hij kan zich moeilijk voegen naar wat anderen van hem verwachten, naar gedrag dat sociaal wenselijk is. Hij houdt sterk vast aan zijn eigen plan, z’n eigen lijn. Mijn man en ik proberen hem te laten inzien dat het wenselijk is dat hij ook ruimte geeft aan anderen, maar hij vindt dat meestal niet logisch. Hierin zie je de combinatie van hoogbegaafd zijn en zijn autisme. Het werd duidelijk dat ook dit schoolsysteem niet paste. Doen ‘wat hoort’ of wat ‘normaal is’ past niet bij Simon. In groep 5 werd hij enorm overvraagd. Het was verdrietig om te zien en wij werden onzeker. Want wat zou wel passen bij hem, wat zou wel lukken? Tegelijkertijd heeft deze periode me geleerd te aanvaarden dat Simon tegen problemen zal blijven aanlopen en dat hij sterk genoeg is om zijn weg te vinden. Hij is slim en kan goed reflecteren. De stap die hij ook nu nog meer moet gaan maken is ernaar te handelen. Dat zal hem helpen tactischer te worden. We hoopten dat hij in groep 6 in rustiger vaarwater terecht zou komen, maar in de eerste week ging het direct mis. Zijn twee nieuwe leerkrachten wilden hem strak aan de regels houden en Simon weigerde dat pertinent. We maakten afspraken met hem en de leerkrachten. In de tweede week leek het goed te gaan, maar in week drie was het helemaal mis en wilden ze hem niet meer in de klas. De meester van groep 7 zei Simon wel in zijn klas te willen. Na de herfstvakantie mocht dat. De inzet en het lef van deze meester is heel bepalend geweest voor onze zoon, maar ook voor Henk en mij. Het heeft ons geleerd wat Simon nodig heeft: vertrouwen. Vertrouwen ook, dat het goedkomt als je niet het standaard onderwijsprogramma volgt. We weten nu dat we met de overstap naar het voortgezet onderwijs, hij zit inmiddels in groep 8, een mentor moeten vinden die weet aan te sluiten bij Simon.

Ongewenst gedrag

Bastiaans schoolgang verliep ook moeizaam. In groep 2 ging hij vaak alleen de ochtenden naar school omdat het de middagen moeilijk werd met hem in de groep. Bastiaan trok op een negatieve manier de aandacht. Zijn eerste diagnose kreeg hij al aan het einde van groep 2: ODD. Daarna hebben we hem overgeplaatst naar het speciaal onderwijs en werd eind groep 3 ook nog ASS gediagnosticeerd. Het bleef moeizaam en wisselvallig gaan op school. Halverwege groep 5 concludeerden we dat hij er op cognitief vlak en sociaal-emotioneel, te weinig leerde. Hij zat in een groep van dertien jongens met hele heftige problematiek. Ze keken het ongewenste gedrag bij elkaar af. Ook was het er onveilig voor Bastiaan. Hij kwam vaak met blauwe plekken thuis. Het lag zeker niet aan de intenties van de leerkrachten en begeleiders. Er was daar gewoon niet genoeg mankracht en onvoldoende mogelijkheid om kinderen apart te nemen. Bastiaan zit inmiddels op een particuliere school met een zogenoemd sociocratisch systeem, waar veel aandacht is voor de omgang met elkaar en de kinderen hun eigen leerdoelen bepalen. Ook is er een stichting aan verbonden die begeleiding biedtaan kinderen en jongeren met ASS. Het schoolgeld bedraagt drieduizend euro per jaar en dat is gelukkig veel lager dan de kosten voor een gemiddelde particuliere school. Het vraagt financieel veel van ons, ook omdat ikzelf geen inkomen heb, maar het kost ook veel tijd. Het is vijftig minuten heen- en vijftig minuten terugreizen. Overdag blijf ik soms in de buurt van de school. Vanwege de reistijd en de begeleiding van onze jongens is het goed dat ik niet meer werk. Ik heb er vrede mee dat ik twee jaar geleden ben gestopt met mijn veeleisende baan bij een marktonderzoekbureau. Het ging niet meer. Dat vond ik toen wel moeilijk. De overstap naar een particuliere school is ook gemaakt omdat we de toekomst van Bastiaan lastig kunnen inschatten. Het is een heel vrolijk kind met kuiltjes in zijn wangen. Hij kan heel aanhankelijk en lief zijn. Hij heeft zeker empathie, maar het is de vraag hoe we hem kunnen helpen die te laten zien.

Gezamenlijk doel

Over de omgang met de jongens kunnen Henk en ik verschillend denken. Henk is zelf grootgebracht met strakke regels en straffen en denkt dat we het gedrag van onze kinderen daarmee ook kunnen sturen. Ik denk dat dit anders moet, maar kan het hem niet goed uitleggen. Henk doet gelukkig moeite zich aan te passen en geeft mij ruimte in de opvoeding. We houden het bespreekbaar en zien de moeite die de ander doet. We ervaren heel sterk het gezamenlijke doel, dat onze zoons hun weg vinden. Ik heb inmiddels geleerd geen controle te hebben, wel invloed.’