Ivan (34, mede-oprichter van AutiRoze) kreeg van de ggz te horen dat hij ‘veel zaken niet zou kunnen’. In het buitenland ontdekte hij dat hij het met een ‘beperking’ wél redde om op eigen benen te staan, en anderen ‘zonder beperking’ niet.

Interview: Suzanne Boomsma

Ivan (34) heeft tijdens en na zijn studie sociale geografie heel wat afgereisd. De verafgelegen plekken en het alleen reizen hebben hem veel geleerd. Hij is eind 2019 begonnen als beleidsmedewerker bij het ministerie OCW. Hij is daarnaast een van de oprichters van AutiRoze.

Ivan is na zijn middelbare school in Limburg gaan studeren in Utrecht. Hij twijfelde lang tussen filosofie, geschiedenis of sociale geografie. Het werd het laatste, omdat hij toch socialer bleek te zijn dan hij zelf dacht en iets wilde doen wat maatschappelijk relevant was. Zijn ouders maakten zich veel zorgen of hij het in zijn eentje allemaal wel zou redden. Ivan had sinds zijn elfde de classificatie autisme en was in zijn puberteit uit de kast gekomen als homo. Ivan: ‘Door de ggz werd mij verteld dat ik veel zaken niet zou kunnen, waaronder studeren, als onderdeel van psycho-educatie en het kweken van probleembesef.’ Maar zelfstandigheid bleek voor Ivan helemaal geen probleem. Het lukte hem om snel een kamer te vinden en voor zichzelf te zorgen. Hij had daar geen speciale voorbereiding voor gekregen vanuit huis: hij deed het gewoon. Tijdens zijn studie was hij vooral bezig met sociale contacten. Hij had in Limburg een hechte groep vrienden en moest nu in Utrecht weer helemaal opnieuw beginnen. Dat was spannend, en hectisch. Hij werd lid van een Europese studentenvereniging en ontdekte het reizen. Sindsdien reist hij regelmatig, bijna altijd alleen, naar verafgelegen plekken in Oost-Europa, Rusland en Azië.

Vrienden maken

Ivan: ‘Dat reizen is erg belangrijk geweest, want daardoor kreeg ik een sociaal netwerk dat bij me paste. Overal zitten LHBTI’s die elkaar opzoeken.’ Betrouwbare sociale contacten opdoen, bleef wel een zoektocht: hij ging bijvoorbeeld op reis met een vriend, die dat eenzame reizen niet aankon. Ivan: ‘Ik had dat niet goed ingeschat, ging alleen door en verloor het vertrouwen in deze vriend. Ook ontdekte ik dat veel mensen deze vorm van reizen niet aandurven. Dat mensen niet van de gebaande paden willen afwijken in het buitenland, en juist ‘veilig’ willen reizen.’ In Nederland was het lastiger om vrienden te maken: het moest net klikken, de groepsdruk was groot en je moest meedoen met alcohol. Ivan ontdekte dat hij vaak niet op dezelfde golflengte zat: ‘Ik ben (te) individualistisch… Maar sociale contacten zijn voor mij wel ontzettend belangrijk: het houdt me flexibel, maar ik moet me er wel goed bij voelen.’

Hoge eisen

De eerste jaren stelde Ivan hoge eisen aan zichzelf: hij moest zijn bachelor in drie jaar halen én hij wilde lange reizen maken. Hij raakte overbelast en was constant moe. Toch lukte het allemaal net. Tijdens de studie ging hij ook een tijd in het buitenland studeren in Polen, en later nog een keer een stage doen als tussenjaar in Kirgistan. Daar zag hij veel studenten problemen krijgen – los van hun vertrouwde omgeving – en geen aansluiting vinden. Hij zag stress, angst, machteloosheid, enorme eenzaamheid en naar huis terug willen. Het leerde hem dat hij het met een ‘beperking’ wél redde om op eigen benen te staan, en anderen ‘zonder beperking’ niet. Ivan: ‘Het gaat er vooral om vertrouwen te krijgen in jezelf en in anderen. Doe het vooral op je eigen manier, doe datgene waar je jezelf prettig bij voelt. En laat je niet intimideren door sociale druk.’

Zo heeft Ivan het ook ervaren in het ontdekken van zijn eigen seksualiteit. Doordat hij homo is, vervreemdde hij wel steeds meer van zijn Limburgse hetero-vrienden. Hij ging actief op zoek online, zocht LHBTI-kringen op. Ivan: ‘Ieder moet daar zijn eigen weg in vinden, maar je moet er wel op af. Ga uit van je eigen behoefte. Als je geen behoefte voelt, contacten niet nodig hebt, dan is dat maar zo. En voel je zeker geen loser omdat je niet aan de verwachtingen van de omgeving zou voldoen. Vraag je steeds af: wat wil ik nu eigenlijk zelf? Waar word ik gelukkig van? Stuur af op het doel, niet op het proces.’

Autisme is ook diversiteit!

In maart 2015 heeft Ivan samen met anderen in Utrecht AutiRoze opgericht, waar jongeren (achttien jaar en ouder) met autisme en LHBTI+ elkaar kunnen ontmoeten. AutiRoze houdt zich bezig met ontmoeting, belangenbehartiging en zichtbaarheid. Een positieve en open houding zijn daarbij belangrijk, net als het zelf de regie nemen in de emancipatie van LHBTI+’s met autisme. Onder het motto: Autisme is ook diversiteit!

In tien steden organiseren AutiRoze-vrijwilligers bijeenkomsten. Het is onderdeel van het COC. Doel is om uiteindelijk in alle twintig steden waar het COC actief is, ook een AutiRoze-afdeling te realiseren. Zie: autiroze.nl

Voor jongeren onder de achttien jaar is er ook een mogelijkheid om elkaar te ontmoeten in een veilige omgeving: Jong&Out. De leeftijdsgrens van achttien wordt streng gehanteerd. Jong&Out is een community voor iedereen, wat je seksuele oriëntatie en genderidentiteit ook is en is niet speciaal gericht op jongeren met autisme. Zie: autiroze.nl/autiroze-en/jongeren-en-oudersautiroze.nl

Ouders spelen een grote rol in het welzijn van hun kind. Daarnaast is het belangrijk dat ouders het LHBTI-zijn van hun kind een plek kunnen geven. Daarom zijn ook ouders welkom, en kunnen zij via Jong&Out contact hebben met andere ouders. Er is bovendien een besloten Forum.autiroze.nl/autiroze-en/jongeren-en-oudersautiroze.nl