Suzanne van Grasstek beantwoordt vragen van Annette Dorwerd uit Maastricht, over ODD/CD.

1.

Mijn zoontje van zeven heeft de diagnose ODD/ADHD gekregen. Hij kan niet goed met andere kinderen opschieten, liegt veel en luistert slecht, maar hij kan ook heel lief zijn en hij is niet agressief. Toch lees ik overall dat ODD een agressieve gedragsstoornis is. Dat klopt toch niet?

‘ODD wordt inderdaad omschreven als een agressieve gedragsstoornis omdat ernstig negatieve gedragingen die vaker en sterker voorkomen dan gemiddeld bij kinderen van dezelfde leeftijd op de voorgrond staan. De kenmerken die je omschrijft, zoals niet goed kunnen opschieten met anderen, veel liegen en slecht luisteren, passen bij het beeld van ODD. In die zin zou de diagnose dus wel kloppen. Echter, kinderen met ODD bestaan niet enkel uit de negatieve ODD-kenmerken. Zij kunnen uiteraard ook nog andere (positieve) gedragingen laten zien, waarbij invloed van omgevingsfactoren het gedrag kan versterken of juist remmen. Dit maakt dat zij variatie laten zien in hun gedrag zoals bij jouw zoon, die ook heel lief en niet agressief kan zijn.’

2.

Hoe kan ik hem helpen in te zien dat niet alles altijd de schuld van een ander is, zoals hij beweert. Enorm frustrerend voor hem, maar ook voor ons…

‘Kinderen kunnen niet altijd in woorden uitdrukken wat er in ze omgaat. Ze uiten hun gevoelens veel meer met (negatief) gedrag. Ontken het boze gevoel niet door ook boos te worden, maar probeer vanuit eigen kalmte begrip te hebben voor het gevoel dat eraan ten grondslag ligt. Zo geef je erkenning voor de emotiebeleving van je kind en dit zorgt ervoor dat je kind zich gehoord en gezien voelt. Op een emotioneel moment heeft het geen zin om de discussie aan te gaan of het gedrag af te keuren. Spreek van tevoren een ‘afkoelplek’ af en bespreek de situatie nadat je kind (en wellicht jijzelf) weer afgekoeld is.’

3.

Mijn zoon kan erg goed anderen irriteren. Maar ik twijfel echt of hij dat nou met opzet doet of dat hij gewoon sociaal onhandig is. Hoe kan ik hem helpen.

‘Het hoort bij de basisschoolleeftijd dat kinderen nog weinig zelfinzicht en inzicht in anderen hebben en continu experimenteren met sociaal gedrag. Echter, kinderen met ODD hebben extra veel moeite met zelfreflectie, empathie en het aanleren van sociale strategieën. Waar de meeste kinderen deze sociale strategieën vanzelf oppikken in de sociale omgang, is dit voor kinderen met ODD minder vanzelfsprekend. Jouw kind zal dus veel moeten oefenen in sociale interactie en is gebaat bij het bewust aangeleerd krijgen van sociale strategieën. Hij moet zijn eigen aandeel in probleemsituaties leren herkennen en hierover de eigen verantwoordelijkheid nemen, zodat hij grip krijgt op situaties. Begeleiding vanuit ouders is hierbij essentieel.’

Suzanne van Grasstek is mede-initiatiefnemer van de website kijkopontwikkeling.nl en werkt daarnaast als psycholoog/IMH-specialist i.o. bij de Opvoedpoli. In haar werk houdt Suzanne zich met name bezig met diagnostiek en behandeling van zowel zeer jonge kinderen (0-4 jaar) als kinderen in de basisschoolleeftijd. Ze denkt met ouders mee hoe zij hun kind het best kunnen ondersteunen waarbij zij probeert aan te sluiten bij de mogelijkheden van het gezin.