Tekst: René Lamers

Genderdiversiteit is steeds bespreekbaarder. Zeker onder jongeren. Ouders hebben niet altijd door dat hun kind ermee bezig is. Jongeren kunnen nu terecht bij een online loket. Maar thuis moeten ze zich ook veilig voelen. Speciale aandacht vraagt het gesprek met kinderen met ADHD en/of autisme.

‘Het is niet vreemd dat je als ouder niet alles snapt’

Jongeren met autisme of ADHD zijn vaker met genderdiversiteit bezig dan gemiddeld: 7 à 8%, tegenover 1% van de bevolking. Sinds 2014, toen verwijdering van de baarmoeder geen voorwaarde meer was om geslachtsverandering geregistreerd te krijgen, neemt de vraag hiernaar toe. Dat merkt Bram Peters, oprichter van JIJ Genderzorg, dat jongeren ondersteunt en behandelingen biedt. Jongeren met ADHD en/of autisme kunnen hun gender anders ervaren, legt Bram uit: ‘Er is nog onvoldoende onderzoek om een wetenschappelijk verband te leggen, maar wellicht werken hun hersenen anders waardoor ze hun genderidentiteit anders ervaren. Ze kunnen ook bang zijn dat hun transgender-zijn niet serieus genomen wordt als ze zeggen dat ze ook ADHD of autisme hebben. Dat kunnen ze dan verzwijgen. Belangrijk is dan dat
de jongere weet dat dit geen contra-indicatie is en contact houdt, zodat we op de hoogte zijn.’

Ouders van een kind met ADHD/autisme zitten meestal al in de zorgmodus. Bram: ‘Die kunnen overbezorgd reageren, zeker wanneer ze verrast worden dat hun kind er al lang mee bezig blijkt.’ Ouders kunnen reageren vanuit eigen vragen: ‘Wat zal oma ervan vinden?’ Of ze moeten hun verwachting bijstellen: hun zoon zal misschien nooit voetballen.
Of ze zijn bezorgd over negatieve invloed op hun kind van discussie in de maatschappij over genderdiversiteit.
In de tijd dat je als ouder opgroeide, werd genderdiversiteit veel minder besproken. Het is niet vreemd dat je een aantal dingen niet snapt. Bram: ‘Zeg dat maar en vraag uitleg, waardoor je kind over zichzelf kan vertellen.’ Bedenk als ouder dat er vele tussenvormen zijn. Zoals een jongen die wel graag een jurk draagt, zonder meisje te willen zijn. Behandel je kind als elk kind, wil Bram meegeven. ‘Stel grenzen. Dat het niet opruimt, heeft niets met genderdiversiteit te maken, maar met puberteit,’ zegt Bram. Omgekeerd legt JIJ Genderzorg aan jongeren uit waarom ouders zo bezorgd zijn. Bram: ‘Als ouder moet je de balans proberen te vinden tussen zorgen en ondersteunen.’

‘Het Regenboogloket luistert, zonder ondertoon’

Als kind kun je je anders voelen. Over gender/sekse kan het lastiger zijn daarover te beginnen. Op internet kunnen jongeren info vinden en anderen ontmoeten. Bij het Regenboogloket kunnen ze in een veilige situatie en anoniem terecht voor een gesprek, vragen of doorverwijzing. Dat kan via mail, telefoon, chat of WhatsApp. De coördinator bekijkt de behoefte en brengt de jongere in contact met een ervaringsdeskundige of – als dat nodig is – een zorgprofessional.

Bir Heijnes (22) is een van de ervaringsdeskundigen, maar mailde zelf ooit het loket. ‘In mijn klas voelde ik mij anders dan de andere meiden. Ik probeerde te voldoen aan het vrouwbeeld, wat ongemakkelijk voelde. Toen ik me realiseerde dat ik misschien transgender ben, zat ik met vragen als: Wat nu?’

Bij het Regenboogloket vond Bir een luisterend oor. ‘Mensen stellen je vragen met een bepaalde ondertoon, hier niet. Ik kreeg bepaalde perspectieven en mogelijkheden waaraan ik zelf niet had gedacht.’

Al pratende ontdekte Bir dat die zich niet transman voelde, maar non-binair. Ook hielp het loket Bir de periode te
overbruggen tussen aanmelden bij een genderteam en de start van de medische transitie. ‘De wachttijd hiervoor maakte me hopeloos. Ik had last van genderdysforie.’ Ofwel: psychische problemen bij de onvrede over het geslacht van je geboorte.

Met het ministerie van Onderwijs werkt het Regenboogloket aan het verbeteren van de sociale veiligheid voor lhbti+-leerlingen en aan meer bekendheid van het loket. Het Regenboogloket hoopt dat meer scholen zich aansluiten. Naast leerlingen kunnen ouders en onderwijspersoneel zich via de website melden.

Mari (15) mailde twee jaar geleden het Regenboogloket. Als jongen geboren, voelt Mari zich een meisje. Bang voor afwijzing door de omgeving, is de naam Mari verzonnen. Zonder het loket had Mari zelf moeten uitzoeken wat dat gevoel betekende.‘Ik ken verder niemand die zich ook zo voelt. Ik vond het eerst ook een vreselijk idee dat ik meisjesdingen wilde doen. Ik was bang dat vrienden en familie het niet zouden accepteren. Bij het loket werd naar me geluisterd en kreeg ik tips. Ik kon er mijn frustratie en zorgen kwijt. Ik begreep zo wat ik voelde. Ik vertelde het mijn vrienden, die positief reageerden. Mijn ouders dachten eerst dat het een puberding was. Nu steunen ze me.’

Tips voor ouders; Hoe bespreek ik het met mijn kind?

6 tips voor een gesprek met je kind over seksuele- en genderdiversiteit:
1. Bied openheid. Dat zorgt voor veiligheid en vertrouwen.
2. Geef signalen af, door bijvoorbeeld twee zoenende mannen op tv te normaliseren. Maak geen ongepaste grappen.
3. Oordeel niet, vul niet in. Wees nieuwsgierig. Laat je kind het tempo bepalen van diens ontdekkingstocht.
4. Stel niet te veel vragen. Dat kan benauwend voelen.
5. Sta open voor hoe je kind genoemd wil worden: hij/hem, zij/haar of die/diens.
6. Heb je religieuze/culturele bedenkingen: het welzijn van je kind staat centraal, steun het daarin en sluit aan op de belevingswereld.

Het Regenboogloket

Bij het Regenboogloket kunnen jongeren met vragen over gender in een veilige situatie en anoniem terecht voor een gesprek, vragen of doorverwijzing. Dat kan via mail, telefoon, chat of WhatsApp. De coördinator bekijkt de behoefte en brengt de jongere in contact met een ervaringsdeskundige of – als dat nodig is – een zorgprofessionad.

Contact

regenboogloket.nl
023-5836659
[email protected]

JIJ Genderzorg

Het genderteam van BuroJIJ heeft een specifieke kijk op goede genderzorg. Zij zien jouw genderidentiteit als persoonskenmerk en niet als psychiatrische aandoening. Je hoeft je bij hen niet te bewijzen of je wel trans genoeg bent. Dat betekent niet dat ze zomaar een diagnose stellen, maar wel dat ze samen met jou de tijd nemen om te ontdekken wat jouw genderidentiteit is en waar jij je het prettigst bij voelt.

Contact

burojij.nl
0884-700200
[email protected]

Presentatie van een ervaringsdeskundige

Bekijk hier de presentatie van Maeve Visser, ervaringsdeskundige autisme en genderdysforie. Het is een opname van de presentatie gegeven bij het Auticafé Kennemerland op 7 februari 2023.
https://www.youtube.com/watch?v=1a_mzVXASV0&t=82s