Scroll Top

In 2006 stopte Karen den Dekker als pedagoog bij de GGZ, liet een grotere keuken aanbouwen en ging koken met kinderen met autisme en/of ADHD. Ook heeft ze een Balanslezing gegeven over eetproblemen: ‘Koken is handelen: In het bezig zijn van de kinderen, zie je hoe ze hun wereld ervaren, hoe ze denken’. 

Tekst: GEERT BORS

Je geeft kookles aan kinderen met autisme en/of ADHD, onder de noemer 'duidelijk koken'. Wat bedoel je daarmee?

Die duidelijkheid begint al meteen: als kinderen binnenkomen,
zorg ik dat er een A4’tje ligt, met daarop de datum, de namen van de hulpjes, alle kinderen die komen. En daaronder bijvoorbeeld: 1) lasagne maken, 2) afwassen, 3) wafels maken, 4) afwassen en inpakken.
Sommige kinderen krijgen dat tevoren toegestuurd en een kind dat voor de eerste keer komt, krijgt een document met foto’s – mijn huisnummer, de voordeur, de kapstok, het afstapje in de keuken, lades met messen. Het is een pedagogisch ingerichte keuken, waarbij altijd voldoende gardes en mengkommen zijn, zodat je niet op elkaar hoeft te wachten.’

Moet ik ‘duidelijk’ begrijpen als ‘gestructureerd’?

‘Zeker niet alleen. Het gaat ook om aandacht. Koken is handelen: in het bezig zijn van de kinderen, zie je hoe ze hun wereld ervaren, hoe ze denken. Een meisje met autisme dat niet tegen hard lawaai kan, mag in de tuin gaan mixen. Een jongen met ADHD liet ik de eerste keer begaan en de keer erop zorgde ik voor een programma dat paste bij wat ik gezien had: hij wilde veel te doen hebben en las niet zo goed, dus voor hem schreef ik vier korte recepten. Of neem het meisje met ADHD, dat juist dol was op heavy muziek en horror, die graag woestkleurige taarten maakte en het woord ‘crème brûlée’ ontdekte. Dat leek haar wel wat, zeker met zo’n brander. Ik kijk steeds naar wat het best werkt, naar waar de motivatie ligt.’

Koken als een toegangspoort tot veel meer aspecten van het kind.

‘Precies. Ik observeer taal, planning, sociale vaardigheden, motoriek. Voor veel van deze kinderen geldt
dat ze heel gevoelig, heel voorzichtig of juist knoeierig en een beetje lomp handelen. Het is aan of uit.
Het subtiele middengebied is lastiger voor ze.’

Je lezing gaat over eetproblemen bij deze kinderen. De bottomline in veel eetadviezen is: ‘eet gevarieerd, eet niet te veel’. Bij jou ook?

‘Nee, daar ben ik niet op die manier mee bezig. Natuurlijk probeer ik genuanceerd en verstandig te zijn, maar veel kinderen in de basisschoolleeftijd vinden zoet lekker en interessant. Dan kook ik dat ook met hen.’

Hoe benader jij eetproblematiek wel?

‘Wat je bijvoorbeeld ziet bij deze kinderen, is dat ze moeite hebben met voedsel dat meerdere texturen tegelijk heeft : neem een sinaasappel of een tomaat – vlies, sap, zaadjes. Vaak kunnen ze het middengebied tussen hard en zacht niet zo waarderen. Er is een opvoedschool die zegt: ‘geef een kind vijftien keer bloemkool en hij lust bloemkool’. Dat zou ik bij een kind met autisme niet doen. Het heeft meer zin te helpen om smaak en textuur te voorspellen of om eens een sinaasappel aan te bieden met de vliesjes weggesneden, zodat het puur binnenkant is. De boeman spelen, soebatten, smeken – dat werkt meestal niet al te positief.’

Welke specifieke eetproblemen kom je tegen bij deze kinderen?

‘Een voorkeur voor voedsel met een rustige kleur. Merkgevoeligheid.

Het niet fijn vinden als voedsel gemengd is – besmettingsangst.

Neofobie: angst voor nieuwe dingen. Voor de meeste kinderen begint neofobie bij anderhalf en zijn ze daar rond hun zesde voorbij. Bij kinderen met autisme duurt dat vaak veel langer.’

En wat adviseer jij ouders dan?

‘Er is zoveel te verzinnen. Het begint bij het goed kijken naar je eigen kind. Bij je geduld en openheid bewaren. Ik heb een enquête gehouden onder honderdtwintig ouders. Ze vertelden allemaal dat, als ze eerder hadden geweten dat hun kind autisme en eetproblemen had, ze het meer losgelaten zouden hebben. Dat ze vreemde patronen eerder zouden hebben geaccepteerd.
Maar daarmee ben je er nog niet. Je wilt je kind ook verder helpen. Een voorbeeld: wij mengen sociale- en eetsituaties
vaak. Maar praten en eten kan lastig zijn voor deze kinderen. Een ouder vertelde dat ze voorafgaand aan een feestje
haar kind thuis alvast wat laat eten. Dan heeft het kind op het feestje de vrijheid niets of weinig te eten, zonder dat er een stressaanval komt.

Bij In Kaatjes Keuken draait het om koken en eten door kinderen, jongeren en volwassenen met autisme en/of ADHD. Het gaat om kookcoaching of het kan gaan om hulp bij het meer gevarieerd leren eten. Zo heeft Karen ook een handige supermarkt planner die je kan downloaden, en nog veel meer tips.

Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.