Scroll Top

Misdiagnose bij hoogbegaafdheid

Misdiagnoses zorgen voor schade en onnodig lijden. Omdat de benadering en/of behandeling die wordt toegepast, niet tegemoet komt aan de behoeften van het kind. Dit gaat dan ten koste gaat van onder meer het welbevinden en het zelfbeeld. Het is dan ook belangrijk om misdiagnoses te voorkomen. Misdiagnoses komen alleen wel regelmatig voor. Dat komt omdat er nog steeds niet genoeg kennis is van hoogbegaafdheid. En omdat (daarom) vaak wordt gekeken naar gedrag, zonder op zoek te gaan naar de mogelijke oorzaken daarvan. Met name in het onderwijs kunnen hoogbegaafde kinderen zich te weinig gehoord, gezien en begrepen voelen. Hierdoor kunnen zij allerlei gedragsproblemen ontwikkelen. Een kind kan stil en teruggetrokken worden, en bijvoorbeeld oogcontact uit de weg gaan. De reactie kan ook zijn dat een kind juist heel druk worden of ‘clownesk’ gedrag gaan vertonen vanwege een gebrek aan uitdaging. Of zelfs agressief worden en woedeaanvallen krijgen. Omdat hoogbegaafde kinderen vaak autonoom zijn, kunnen er ook problemen ontstaan bij een heel autoritaire benadering. Ook de asynchrone ontwikkeling van hoogbegaafde kinderen maakt dat hun gedrag niet altijd wordt begrepen. Willy de Heer, die in augustus 2017 promoveerde op haar proefschrift over hoogbegaafdheid in het onderwijs, zegt hier op de website van het kenniscentrum voor makkelijk lerenden het volgende over: ‘Van zeer makkelijk lerenden is bekend dat zij door onvoldoende aangepast onderwijs belemmerd worden in hun ontwikkeling; hun motivatie om te leren kunnen verliezen; zich gedurende hun gehele schooltijd kunnen vervelen; en als gevolg van dit alles depressieve gevoelens en sociale, emotionele en psychische problemen kunnen ontwikkelen. Deze problemen zijn dan ook niet zomaar weg als de leerling vervolgonderwijs gaat volgen. Vaak dragen de leerlingen de gevolgen hiervan de rest van hun leven met zich mee.’ Zie verder bijvoorbeeld ook dit artikel over misdiagnoses bij hoogbegaafdheid van Anja Kerpel, op de site van wij leren. Of bekijk dit (engelstalige) filmpje van het college van prof. James webb, auteur van het boek  ‘Misdiagnose bij hoogbegaafden’

Invloed van stress

Als je kind langdurig in een omgeving moet functioneren waar het zich niet veilig voelt, niet gehoord en gezien wordt en er niet aan zijn of haar behoeften wordt voldaan, kan je kind hier (gedrags-)problemen door ontwikkelen. Wanda Glebbeek van HBlinq schreef hier dit verhelderende artikel over. Natuurlijk komt het voor dat een kind hoogbegaafd is en ook een ander leer- of ontwikkelingsprobleem heeft. Maar ook als er daadwerkelijk sprake is van hoogbegaafdheid én een ander probleem (wat men noemt ‘dubbel bijzonder’) blijft het van belang om éérst in te zetten op de hoogbegaafdheid. Dus het (werkelijk) aanpassen van het onderwijs , door dit top-down, compact en verrijkt in te zetten, met ruimte voor de autonomie van je kind. Het komt regelmatig voor dat de kenmerken van bijvoorbeeld ADHD of autisme, daarmee verdwijnen.

“Dubbel Bijzonder”

Het komt wel voor dat hoogbegaafde kinderen óók een ontwikkelingsprobleem zoals ADHD of Autisme hebben. Of dit wordt vermoed. Wanneer je dit wilt laten onderzoeken, zorg dan dat je een tester vindt met brede kennis van en ervaring met hoogbegaafde kinderen, in combinatie met kennis van leer- en ontwikkelingsproblemen. Dit omdat bij een gebrek aan kennis het risico bestaat dat gedrag verkeerd wordt geïnterpreteerd. Soms wordt overigens ontkent dat een kind hoogbegaafd is, ook al ligt er een onderzoeksrapport waarin dit is vastgesteld. En blijft er ingezet worden op het reguleren van gedrag, zonder dat het onderwijs wordt aangepast op de behoeften van het kind (topdown, compact en verrijkt). Wat dus niet het gewenste effect heeft, omdat niet aan de basisbehoeften van je hoogbegaafde kind wordt voldaan. Zorg er dus altijd voor dat het onderwijs wordt afgestemd op de behoeften van je kind. In ons artikel tips voor ouders bij het organiseren van passend onderwijs  lees je hoe je dit kunt aanpakken.

Hoogbegaafdheid en leerproblemen

Ook hoogbegaafde kinderen kunnen een leerprobleem hebben, zoals dyslexie of dyscalculie. Door hun intelligentie kunnen hoogbegaafde kinderen deze problemen vaak lang compenseren. En komt het probleem niet naar voren omdat een kind goed of redelijk blijft scoren op bijvoorbeeld Citotoetsen. Wij schreven samen met dyslexie centraal hierover onder andere dit artikel. Het vervelende is dat de kans bestaat dat je kind dan voor zowel de hoogbegaafdheid, als het leerprobleem geen gepaste aandacht krijgt en extra in de knel komt. Daarom is het van belang om hoogbegaafdheid en ook leerproblemen zo snel mogelijk te herkennen, zowel thuis als op school, en daarover ook met elkaar (ouders en leerkracht) in gesprek te gaan. Het is nodig om sterke kanten te herkennen en deze te stimuleren en het leerprobleem extra aandacht te geven, zodat het de intellectuele ontwikkeling niet in de weg staat. Zie ook onze pagina [tips voor ouders voor het organiseren van passend onderwijs]

Meer informatie?

Klik hier voor ons hele dossier over hoogbegaafdheid. In dit dossier lees je meer over vaststellen van hoogbegaafdheid, begeleiding bij hoogbegaafdheid, omgaan met hoogbegaafdheid in het onderwijs, omgaan met hoogbegaafdheid thuis en misdiagnoses bij hoogbegaafdheid. Meer over hoogbegaafdheid lees je op de website van het kenniscentrum makkelijk lerenden . Heb je vragen of zorgen over je hoogbegaafde kind, of herken je kenmerken en wil je daar graag eens met een ervaringsdeskundige over praten? Neem dan eens contact op met onze Advieslijn.
  • Woedeaanvallen
  • Dwang- en angstproblemen
  • Stemmingsklachten
  • Slaapproblemen
  • Allergie en astma
Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.