Hulp bieden zoals je die zelf hoopt te krijgen

TEKST: ELLEN LOYKENS

In het jaar dat Balans haar 35e verjaardag viert neemt Ellen Loykens na 35 jaar afscheid als directeur behandelzaken van Molendrift. Balans ontmoette Ellen deze jaren regelmatig ook aan gespreks- en onderhandelingstafels. Daar zette zij zich als belangenbehartiger in voor goede zorg met oog voor de kwetsbare maar o zo belangrijke positie van ouders en kinderen met een ondersteuningsvraag. Hoe zij dat deed en waar Ellen voor stond kwam naar voren tijdens haar emotionele afscheid waar ouders en kinderen een centrale rol speelden.

Op 23 juni nam ik als directeur behandelzaken na bijna 35 jaar afscheid van Molendrift (instelling voor jeugd-ggz). Al die jaren heb ik met veel plezier altijd ook ouders en kinderen geholpen met uiteenlopende vragen en problemen. Op een geweldig afscheidsfeest werd ik verrast door prachtige verhalen van ouders en jongeren die ik door de jaren heen heb bijgestaan. Die verhalen waren niet alleen mooie en ontroerende bedankjes. Het waren ook krachtige verhalen van mensen die veel hebben meegemaakt, zelf of met hun kinderen, die benoemden wat ze als waardevol hadden ervaren tijdens de hulpverlening.

Betrek mij gewoon

Het aanbod om ter gelegenheid van mijn afscheid in Balans Magazine te schrijven, besteed ik graag aan de kwaliteit van de samenwerking tussen de hulpverlener en het kind, de jongere of de ouder. Wat vinden ouders en kinderen/jongeren belangrijk en wat werkt in de zorg? In het onlangs gepubliceerde rapport Betrek mij gewoon van het Ketenbreed Leren-onderzoek is de kwaliteit van de zorg bij complexe problematiek in kaart gebracht.
Onder andere aan de hand van de levens- en behandelverhalen van ouders en jongeren. Dit onderzoek laat zien wat ouders en kinderen/jongeren hebben gemist in de relatie met hun hulpverleners. Hetzelfde zien we ook bij de ouders van de toeslagenaffaire. Op verzoek van het Ondersteuningsteam Uithuisplaatsingen Toeslagenaffaire maak ik een verklarende analyse, startend bij het verhaal van de ouders. Zowel in de analyses als in het rapport (Gelijk)waardig herstel komt schrijnend naar voren wat ook deze ouders, die zoveel hebben meegemaakt, hebben gemist.

 

Waar gaat het om?

Van ouders kreeg ik dit prachtige op zonne-energie bewegende figuur dat laat zien wat in de hulpverlening van belang is.

‘Dit is wat wij in de hulp als waardevol hebben ervaren.’

Voor mij een mooi symbool voor goede hulp; hulp zoals je die zelf hoopt te krijgen. De gekleurde poppetjes vormen het gezin: vader moeder en drie kinderen, het witte poppetje is de hulpverlener. Het witte poppetje kan op zonne-energie draaien en verbeeldt de posities van de hulpverlener.

Kwaliteit relatie hulpverlener/ouder

In de verschillende verhalen tijdens mijn afscheid kwamen de werkzame factoren voorbij van de kwaliteit van de relatie hulpverlener en ouder of kind/jongere. Ik beschrijf ze hier aan de hand van het verhaal van één moeder, Margreeth.

Luisteren

Margreeth: ‘Ik had grote zorgen om mijn kinderen, maar durfde nauwelijks hulp voor mezelf te vragen. Je zei een keer tegen mij: Eigenlijk zouden wij jou in de jeugdhulp niet mogen helpen, maar als ik jou in de benen houd, dan heb ik aan het eind wel mooi drie kinderen gered!’

Betrokkenheid tonen

Margreeth: ‘Als er complexe hulp is, nemen jullie het voortouw om alle betrokken organisaties steeds weer bij elkaar te harken en overkoepelend overleg te organiseren. Ik heb zelf ervaren hoe ontlastend dit kan zijn.’

Beschikbaar zijn, langdurig, als het nodig is

Margreeth: ‘Wat ik als bijzonder ervaren heb, was wanneer hulpverleners in staat waren om naast iemand te blijven staan. En het tempo van de cliënt te volgen. Dat betekent dat je soms afstand neemt en iemand de ruimte geeft, om er direct weer te kunnen staan als diegene aangeeft nu wel toe te zijn aan vervolgstappen.’

Deskundig: het aanreiken van kennis en vaardigheden waar iemand mee verder kan in het leven

Margreeth: ‘Jij zit denk ik voor altijd in mijn hoofd, met zinnen als: ‘Ja ik leg het je maar uit, want als je het snapt kun je misschien handelen.’ Of jij zei: ‘Je zegt wel heel vaak dat je het niet snapt. Dat is denk ik dat kleine meisje dat de wereld om haar heen toen niet snapte.’
Het helpt wel…
Nu heb ik als ik vastloop, vaak al genoeg aan die zin om te snappen: o, dit is weer die cirkel.’

Onderzoek laat zien dat de hier door ouders genoemde aspecten van belang zijn. Ik hoop dat professionals die ruimte gewoon gaan nemen en dat het systeem die ruimte gaat bieden. Alleen op die manier bereiken we in de samenleving en de verschillende sectoren een verbetering die zo belangrijk is voor ouders, kinderen en jongeren.

Dit artikel verscheen eerder in Balans Magazine 4 2022. Wil je ook ons magazine ontvangen? Word dan nu lid. Bekijk hier de voordelen.

Dit artikel verscheen eerder in Balans Magazine 4 2022. Wil je ook ons magazine ontvangen? Word dan nu lid. Bekijk hier de voordelen.