In de rubriek 18+ komen jongvolwassenen uit de Balans-doelgroep aan het woord. Eduard Poot heeft dyslexie en voelde zich op school weggezet als ‘probleemleerling’

Tekst: Eduard Poot

Eduard Poot (30) studeerde in 2017 af aan de hbo-opleiding SocialWork. Maar dat ging niet vanzelf. Hij voelde zich niet gesteund en ook nog eens tegengewerkt door docenten waardoor hij veertien maanden studievertraging opliep. Hij schreef onder meer het boek De probleemleerling; niet omdat hij zichzelf zo ziet, maar wel omdat hij zich zo weggezet voelde.

‘School vond ik als sociale omgeving altijd best leuk. Bepaalde vakken zoals geschiedenis en economie vond ik erg interessant. Op school was er veel te doen en veel te leren, maar tegelijkertijd was het ook een plaats waar veel afkeuring plaatsvond. Waar mij, voornamelijk door docenten, werd verteld wat ik niet kon en niet mocht doen. Waarbij het voelde alsof mensen mijn diepste dromen de grond in wilden boren.

Te slim voor een dyslect

In groep 3 kreeg ik al snel de eerste aanklacht te horen. Volgens mijn docent deed ik mijn best niet. Ik zag echter dat vriendjes zonder enige moeite makkelijk een acht haalden. Dat wilde ik ook, maar verder dan een 6,5 kon ik niet komen bij het vak handschrift. Dat terwijl ik misschien welde leerling was die het meest zijn best deed om netjes te schrijven. Maar het lukte me niet.

De vraag of ik dyslexie had, werd op de basisschool snel afgewimpeld. Volgens de docent was ik eerder lui dan dat ik een beperking had. Het schoolbeeld was dat ik te slim leek voor een dyslect. Dat is vaak ook precies het probleem waar ik tegenaan liep. Mensen met dyslexie denken meestal dominant vanuit de rechterhersenhelft. Dat is het creatieve gedeelte, wat tegenovergesteld is aan het rijtjes stampen wat het onderwijs ons meestal wil leren. Nee het was geen luiheid, maar had meer te maken met mijn manier van leren die niet aansloot bij de docenten.

Boos en verdrietig

Wat ik op het hbo het meest waardeerde, waren juist de strenge docenten. Een ‘nee’ is vervelend, maar wel duidelijk. Die vriendelijke en lachende onderwijzers, die hun beoordeling uitstelden of bij verantwoordelijkheden doorwezen naar anderen, brachten mij vaak in vertraging en andere problemen. Als ik dan hun gedrag terugkoppelde, moest ik niet zo brutaal zijn en reageerde ik volgens hen uit frustratie. Dit had tot gevolg dat ik dan toch inderdaad boos of erg verdrietig werd. Dit resulteerde bijvoorbeeld in het sturen van e-mails, waar ik hun eigen bewoordingen uit eerder e-mailverkeer gebruikte, waarmee ik aankaartte hoe ze zichzelf leken tegen te spreken. Een onderwerp dat, vermoedelijk door hun eigen ego of onkunde, te gevoelig lag.

Terwijl ik wilde aankaarten waar mijn onbegrip vandaan kwam, werd het probleem juist groter. De oplossing die zo’n leraar dan aandroeg, was of ik niet beter op het mbo kon beginnen. Op het hbo verliep contact over verslagen namelijk vrijwel altijd slecht, terwijl ik zeker in het eerste jaar excellente cijfers voor toetsen haalde. Dan vroeg ik mijzelf weer af: snapt die docent het nu niet of mag hij mij gewoon niet?

Nu ben ik ook wel erg eigenwijs en vind ik het lastig om mijn eigen ideeën op te geven. Toch is dat iets wat regelmatig in mijn voordeel uitpakt. Uiteindelijk lukt het me om mijn eigen doelen te behalen, ondanks ongeloof van anderen. Een voorbeeld hiervan is dat ik tegen het advies van mijn studieloopbaanbegeleider in, toch mijn hbo-studie Sociaal Pedagogische Hulpverlening heb afgemaakt.

Beste studentondernemer

Bij mijn afstuderen deed zich een soortgelijke paradox voor. Veertien maanden beet ik mijn tanden stuk op mijn bedrijfsplan dat telkens weer om een andere reden werd afgekeurd. Ik wilde namelijk een dagbesteding opzetten op het tuincentrum van mijn ouders. Na zes maanden zag ik even geen uitzicht meer dat het beter zou gaan. Na verandering van de begeleidend docent was er ook een schikking van de examencommissie nodig om weer perspectief te krijgen. Twee weken voordat ik mijn scriptie afsloot met een 6, won ik een prijs met hetzelfde bedrijfsplan.

Op dezelfde hogeschool, waar ik studeerde, had ik namelijk meegedaan aan de contest ‘beste studentondernemer’ en won ik de aanmoedigingsprijs. Een week na het behalen van mijn studie kon ik als zelfstandig ondernemer aan de slag bij mijn eerste opdrachtgever.

Die successen voedden mijn ongenoegen. Waar ging het mis? Waarom moet ik zoveel docenten meemaken die totaal geen realiteitsbesef en zelfreflectie hebben?

Natuurlijk waren er ook een aantal goede voorbeelden, maar iedere leerkracht zou een goede moeten zijn.

Probleemleerling

Omdat ik in mijn werk te maken had met kinderen die problemen hadden op school, merkte ik al snel veel herkenning. De erkenning van waar je moeite mee hebt, de erkenning dat je wél je best doet en je kwaliteiten zou moeten benutten, ontbreekt vaak. Het is jouw probleem, los het zelf maar op. Terwijl de persoon die dat vertelt, betaald krijgt om jou te helpen.

Omdat ik al een boek had uitgegeven, ontstond het idee om dit probleem aan te kaarten. Bij gesprekken met de decaan en de directeur van de opleiding kwam ik niet veel verder. Ik moest blij zijn dat ik er nu vanaf was. Een antwoord dat voelde als: houd je mond. Daarom schreef ik De probleemleerling, niet omdat ik mijzelf zo zie, maar wel omdat ik mij zo weggezet voelde. En door dit boek hoop ik op meer zelfreflectie bij docenten, het zou op elke lerarenopleiding en pabo verplichte literatuur moeten zijn.’

Balans zet zich in voor ouders van kinderen en jongeren met ondersteuningsbehoeften bij leren en/of gedrag, ook boven de achttien jaar. Omdat blijkt dat de weg naar zelfstandigheid voor Balanskinderen en -jongeren een langduriger proces is. De stem van deze jongvolwassenen laten we horen in deze rubriek.