- 13-02-2023
Nieuwsarchief Kenniscentrum Makkelijk Lerenden (KML)
Rondetafelgesprek Onderwijscommissie TK
Op woensdag 23 maart 2022 zijn Loek Zonnenberg, Lydia Bosman en Willy de Heer aangeschoven bij de Commissie Onderwijs van de Tweede Kamer voor een Rondetafelgesprek klik hier voor meer informatie over passend onderwijs aan hoogbegaafden / zeer makkelijk lerenden. Helaas kon Jan Stap er niet bij zijn vanwege een mogelijke COVID-besmetting. Het deel van zijn documentaire over hoogbegaafdheid was gelukkig al naar de Commissieleden gemaild klik hier voor de documentaire.
Vanuit de Tweede Kamer waren aanwezig:
- I.J.M. Michon-Derkzen (VVD, voorzitter);
- M.L.J. Paul (VVD);
- P.H. van Meenen (D66);
- W.P.H.J. Peters (CDA);
- E.M. Westerveld (GroenLinks);
- H.E. de Hoop (PvdA);
- E. de Kler (Griffier).
Na een inleiding door Lydia Bosman kreeg Willy de Heer het woord. Zij ging in op de bijzondere situatie dat voor de (zeer) moeilijk lerende en een deel van de matig lerende leerlingen (tot een IQ van 85 en soms tot 90) speciaal onderwijs is ingericht. Daarentegen moeten alle (boven)gemiddeld lerende, makkelijk en zeer makkelijk lerenden in het reguliere onderwijs aan hun trekken zien te komen (zie figuur 2.1 uit: Heer, W. de (2021). Alle leerlingen bij de les. Voorkom vastlopen van moeilijk en makkelijk lerenden, p. 43: Schatting aantal risicoleerlingen DH p 43). Tevens is Willy ingegaan op resultaten van enkele recente onderzoeken.
Vervolgens heeft Loek Zonnenberg in hoofdlijnen de situatieanalyse besproken die hij onlangs heeft uitgevoerd: Situatieanalyse voltijd primair onderwijs (PO) voor hoogbegaafden (HB) in Nederland klik hier voor meer informatie.
Een belangrijk gespreksonderwerp was, dat passend onderwijs aan hoogbegaafden / zeer makkelijk lerenden leidt tot betere leerprestaties, minder stress en een betere (geestelijke) gezondheid van de kinderen en jongeren. Gevolg hiervan is dat de vraag om (jeugd)zorg afneemt. Onderwijs dat daadwerkelijk passend is, voorkomt leer- en gedragsproblemen van leerlingen en thuiszitten.
Dit mes snijdt aan drie kanten, want
1. Leerlingen:
- worden geen ‘thuiszitter’;
- zijn beter opgeleid;
- staan positiever in het leven en hebben minder behoefte aan psychische zorg, algemene gezondheidszorg en jeugdzorg;
- leveren een positieve bijdrage aan de samenleving.
2. Leraren:
- hebben minder werkdruk;
- meer plezier, variëteit en positieve uitdaging in hun werk.
3. de Nederlandse samenleving:
- heeft beter opgeleide mensen;
- is minder geld kwijt aan psychische zorg, algemene gezondheidszorg en jeugdzorg;
- heeft veel minder thuiszitters en daarmee meer ouders die in staat zijn om te werken;
- bestrijdt hiermee het lerarentekort aangezien minder leraren uitvallen door te hoge werkdruk.
Het was hoopgevend dat zoveel Kamerleden aanwezig waren en dat zij positief reageerden op onze uiteenzetting. Passend onderwijs is immers van belang voor iedereen!
Het Rondetafelgesprek terugkijken: www.vimeo.com
Verslag van een commissiedebat, gehouden op 30 maart 2022, over Passend onderwijs: klik hier voor meer informatie
Week van de Hoogbegaafdheid 2022
Van 5 tot en met 13 maart 2022 is het weer de Week van de Hoogbegaafdheid klik hier voor meer informatie.
Samen met oudervereniging Balans organiseert het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden verschillende activiteiten in de Week van de Hoogbegaafdheid. Zie hier een overzicht van de activiteiten van Balans en KML klik hier voor meer informatie.
NB: In de podcast wordt een prijsvraag bekend gemaakt. Hierbij zijn 3 boeken te winnen van Willy de Heer, en wel:
1 Gelijkheid troef in het Nederlandse basisonderwijs; Onderzoek naar het onderwijs voor zeer makkelijk lerenden (2017), uitgeverij Ipskamp printing. Dit is de dissertatie van Willy de Heer.
2 Onderwijs aan zeer makkelijk lerenden of hoogbegaafden. Een overzicht van de wetenschappelijke kennis (2019), uitgeverij Eburon. Dit is een toegankelijk geschreven publieksboek dat is gebaseerd op het eerste onderzoeksdeel van de hiervoor genoemde dissertatie. Zie hier voor meer informatie: www.eburon.nl.
3 Alle leerlingen bij de les. Voorkom vastlopen van moeilijk en makkelijk lerenden (2021), uitgeverij LannooCampus. Dit is een toegankelijk geschreven boek met handvatten voor onderwijsprofessionals. Klik hier voor achtergrondinformatie.
Luister dus naar de podcast!
Passend onderwijs voor alle leerlingen
Lydia Bosman en Willy de Heer hebben op 14 oktober het boek Alle leerlingen bij de les. Voorkom vastlopen van moeilijk en makkelijk lerenden overhandigd aan Tweede Kamerlid Paul van Meenen. Zij hebben daarbij aandacht gevraagd om in het kader van passend onderwijs óók aandacht te besteden aan (zeer) makkelijk lerenden. In het onderwijs lopen deze leerlingen tegen vergelijkbare problemen aan als (zeer) moeilijk lerenden. Dit blijkt ook wel uit de inventarisatie die Marieke Maesen onlangs onder 361 kinderen heeft uitgevoerd: Maessen Passend hoogbegaafden onderwijs Afgewezen.
Paul van Meenen is door de serious learning game Zeer Makkelijk Lerenden te spelen ook even in de huid gekropen van een zeer makkelijk lerende leerling uit groep 8 van de basisschool klik hier voor meer informatie. Hierdoor kreeg hij een goed inkijkje in de gedachtewereld van deze leerling.
Vastlopen in het onderwijs heeft zowel grote negatieve gevolgen voor moeilijk en makkelijk lerenden en hun familie als voor de samenleving als geheel. Daarnaast vergroten de problemen waar deze leerlingen in het reguliere onderwijs tegenaan lopen de werkdruk en de werkgerelateerde problemen van onderwijsprofessionals. Em. prof. dr. Ton Mooij geeft aan dat hierdoor jaarlijks circa drie miljard euro wordt ‘verspild’ klik hier voor meer informatie.
Het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden vraagt ook continu aandacht hiervoor bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Wij roepen op tot #passendonderwijsvooralleleerlingen
Uitspraak College Rechten vd Mens
Het College voor de Rechten van de Mens heeft uitspraak gedaan in de zaak van een hoogbegaafde leerling. De ouders hadden het College gevraagd om te beoordelen of een basisschool verboden onderscheid had gemaakt en daardoor in strijd handelde met de Wet gelijke behandeling handicap/chronische ziekte (WGBH/CZ).
In het onderhavige geval is volgens het College niet gebleken dat sprake is van een ‘handicap’ in de zin van de WGBH/CZ. Dit, omdat de leerling vanwege de hoogbegaafdheid niet volledig wordt gehinderd of uitgesloten van het onderwijs dat wel wordt geboden.
‘Daarom is in dit geval niet gebleken van een ‘handicap’ in de zin van de WGBH/CZ en is het College niet bevoegd om hierover te oordelen’, aldus het College.
Naar aanleiding van deze zaak wil het College wel het duidelijke signaal afgeven dat hoogbegaafde kinderen net als ieder ander kind recht hebben op onderwijs dat past bij hun onderwijsbehoeftes en leerpotentieel. De regering moet hiervoor de nodige maatregelen treffen. Zij schrijven dit in een brief aan de demissionair minister Slob.
Gezamenlijke oproep tot onderwijs voor àlle kinderen
Woensdag 30 juni 2021 is door 40 organisatie waaronder het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden, een brief gezonden aan de Eerste en Tweede Kamer met de oproep om:
1 elke leerling een ononderbroken ontwikkelingsproces te bieden en daarom het leerstofjaarklassensysteem om te vormen in een duurzaam ontwikkelingsgericht onderwijssysteem waarin de ontwikkeling van leerlingen en jongeren centraal staat;
2 leerlingen het recht toe te kennen op onderwijs dat aansluit op hun leer- en ontwikkelingsbehoeften;
3 onderwijsinstellingen te stimuleren en te faciliteren om de overstap naar ontwikkelingsgericht onderwijs te maken; en
4 lerarenopleidingen te stimuleren en te faciliteren om studenten en leraren (bij) te scholen op het gebied van ontwikkelingsgericht onderwijs.
Wij zijn erg benieuwd naar de reactie van de leden van de Staten-Generaal.
Waarom het College RvdM is ingeschakeld
Het College voor de Rechten van de Mens heeft zich op 25 mei gebogen over een zaak die is aangespannen door de ouders van een zeer makkelijk lerende of hoogbegaafde basisschoolleerling. Zij stellen dat de basisschool en het samenwerkingsverband de leerling hebben gediscrimineerd op grond van handicap/chronische ziekte. Dit onder meer, omdat de school en het samenwerkingsverband volgens de ouders hebben nagelaten om het onderwijs op doeltreffende wijze aan te passen aan de leerbehoeften van hun kind.
In de media wordt naar aanleiding van deze zaak regelmatig gediscussieerd over onderwijs en hoogbegaafde kinderen. In De Volkskrant van 21 juni 2021 betoogt Ton Mooij het volgende.
Onderwijs volgens het leerstofjaarsysteem heeft 120 jaar de kans gehad ‘gelijke onderwijskansen’ voor naar beneden of boven afwijkende ‘risicoleerlingen’ adequaat in te richten. Dit is aantoonbaar niet gelukt, en het is eenvoudig te doorzien waarom dit zo ook niet kan. Het woord is nu aan de rechter om het recht van hoogbegaafde kinderen op ononderbroken ontwikkelingsprocessen te (helpen) realiseren.
Enquête Europese Kinderrechtenstrategie
Nog lang niet overal worden de rechten van het kind gerespecteerd, neem bijvoorbeeld het recht op onderwijs. De Europese Commissie wil met behulp van een EU-strategie de rechten van het kind in haar lidstaten realiseren. Daarom heeft de Child Rights Action Group (een groep niet-gouvernementele organisaties) een enquête voor kinderen en jongeren van 11 tot en met 17 jaar opgesteld.
Doel hiervan is om de ervaringen van kinderen en jongeren te inventariseren en na te gaan of aan hun rechten wordt voldaan.
College Rechten van de Mens
Het College voor de Rechten van de Mens zal zich gaan buigen over de vraag of in het Nederlandse onderwijssysteem (hoog)begaafdheid als een handicap moet worden gezien. De zaak wordt aangedragen door Terpstra Legal.
Wij zijn erg benieuwd naar de afloop van deze zaak en houden u op de hoogte.
Rapport “Schoolsluiting en niveauverschillen” gepubliceerd
Vanwege de uitbraak van het Covid-19-virus zijn op 16 maart 2020 vrij plotseling de scholen in Nederland gesloten. Naar aanleiding van de schoolsluiting is veel gedebatteerd over de ongewenste niveauverschillen die tussen leerlingen zouden ontstaan. Dit zou het gevolg zijn van een gebrek aan (financiële) middelen om deel te nemen aan het onderwijs of door onvoldoende begeleiding in de thuissituatie. Scholen zouden bij hervatting van het onderwijs vooral moeten inzetten op het wegwerken van niveauverschillen.
Om na te gaan hoe leerlingen, ouders/verzorgers en onderwijsprofessionals hierover denken, is van 25 april tot 10 mei 2020 via deze website een digitale enquête opengesteld. In deze korte periode is de enquête 634 maal ingevuld, namelijk door 64 leerlingen, de ouders/verzorgers van 496 leerlingen en 74 professionals.
Enkele belangrijke conclusies uit het onderzoek zijn:
- Professionals en ouders/verzorgers (hierna ouders genoemd) zijn overwegend van mening, dat het (zeer) onwenselijk is als na de schoolsluiting de nadruk komt te liggen op het wegwerken van de verschillen in het leerniveau tussen leerlingen.
- Professionals denken dat eventuele leerachterstanden vooral worden veroorzaakt door onvoldoende stimulans voor leerlingen om aan het werk te gaan en onvoldoende hulp bij huiswerk.
- Oorzaken voor een leervoorsprong zoeken professionals voornamelijk in de mogelijkheid voor leerlingen om hun eigen tempo te kunnen aanhouden. Daarnaast vermoedt een meerderdeel van hen, dat de geboden hulp en begeleiding bij het schoolwerk relevant is voor de voorsprong.
- Net iets meer dan de helft van de leerlingen mist hun klasgenoten (heel) erg. Opmerkelijk is dat de ouders dit geheel anders inschatten.
- Het merendeel van de leerlingen mist het schoolwerk en de regelmaat (helemaal) niet. Ook op deze punten maken de ouders een heel andere inschatting.
- De helft van de leerlingen wil na de schoolsluiting niet graag terug naar school.
De conclusies uit het onderzoek leiden tot een drietal aanbevelingen om het Nederlandse onderwijs te verbeteren en in lijn te brengen met de Nederlandse onderwijswetgeving.
Het rapport Schoolsluiting en niveauverschillen leerlingen. Enquête onder leerlingen, ouders/verzorgers en onderwijsprofessionals is belangeloos door De Heer uitgevoerd. U kunt het hier downloaden: download het rapport.
Met dank aan:
De respondenten, het Kinderrechtencollectief, stichting Hoogbegaafd!, de ouderorganisaties Balans en Ouders & Onderwijs en Terpstra Legal en hun connecties die de link naar het onderzoek hebben gepubliceerd / doorgezonden. Zonder hun medewerking was dit onderzoek niet mogelijk geweest.
Nieuw bestuurslid KML
Het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden is verheugd te kunnen melden dat Gery van Westbroek is toegetreden tot het bestuur (oktober 2020).
Gery combineert in het bestuur de functies van secretaris en penningmeester.
Humanity Rising Nederland over onderwijs en ontwikkeling
Humanity Rising is een wereldwijde beweging voor een betere (post-covid) samenleving. Sinds september 2020 is er een actieve Nederlandse sectie. Initiatiefnemer Yolanda Eijgenstein begon het eerste lokale chapter van Humanity Rising. Zij presenteert de gesprekken met gasten die hun visie delen op een betere samenleving.
De focus ligt op wat er WEL kan tijdens deze ingewikkelde, complexe en uitdagende tijden. We wachten niet op de “overheid”, de “directeur” of “het RIVM”, maar laten zien wat er óók kan.’
Humanity Rising Nederland wil een optimistisch perspectief bieden om elkaar te helpen en is niet tegen bepaalde systemen. Eijgenstein:
Samen vraagstukken van alle kanten bekijken waardoor we een narratief ontwikkelen dat hoop biedt, waardoor nog meer mensen weer durven denken: hè, hè, dat bedoelde ik en dat wil ik!
De uitzending van woensdag 7 oktober om 20:00 uur heeft als onderwerp Leven lang ontwikkelen in Tijden van Verandering. Kansengelijkheid & inclusiviteit.
Herzien beleidsplan KML
Het bestuur van de stichting Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden heeft haar beleidsplan herzien. Onder de titel Beleidsplan en ANBI op de pagina Over het kenniscentrum kunt u dit Beleidsplan Stichting Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden (KML) 2020 – 2025 raadplegen en downloaden.
De missie van KML is:
KML wil bereiken dat (zeer) makkelijk lerenden onderwijs en ondersteuning worden geboden met behulp waarvan zij hun persoonlijkheid, talenten en geestelijke en lichamelijke vermogens zo volledig mogelijk kunnen ontplooien. Dit vanuit een grote betrokkenheid en gedegen deskundigheid. KML wil helpen het onderwijs voor deze doelgroep goed in te richten, zo mogelijk samen met partners. Beoogde opbrengsten zijn de vergroting van het welbevinden en functioneren van deze leerlingen en dat van de personen in hun directe omgeving, als ook vergroting van de toegevoegde waarde voor de maatschappij als geheel. Daarnaast zal niet alleen het onderwijs, maar zullen ook de economische, juridische en gezondheidssector gebaat zijn bij een goed onderwijssysteem voor de (zeer) makkelijk lerenden.
Graag nodigen wij een ieder uit die onze missie onderschrijft ons hierin te ondersteunen. U kunt ons op verschillende manieren steunen, namelijk door
- eenmalig te doneren (zie de knop doneren bovenaan de pagina);
- periodiek een bedrag te schenken;
- een legaat;
- vrijwilligerswerk voor de stichting te verrichten.
De stichting Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Door deze ANBI-status zijn giften aftrekbaar van uw belastbaar inkomen en is de stichting geen schenkingsrecht verschuldigd over ontvangen giften. Verkrijgingen uit nalatenschappen zijn vrijgesteld van erfbelasting.
In memoriam Dolf van den Berg
Op 7 juli 2020 is onverwacht een onvermoeibare onderwijsverbeteraar van ons heengegaan.
Emeritus hoogleraar Dolf van den Berg.
Nog maar kort geleden heeft hij, op 79-jarige leeftijd, de stichting Taskforce Ontwikkelingsgericht Onderwijs (TOO) opgericht. Dolfs idealisme was en is een grote inspiratie voor velen.
Twee belangrijke punten die Dolf na aan het hart lagen:
1 Het leerstofjaarklassensysteem afschaffen
2 Zittenblijven wettelijk verbieden.
Het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden onderschrijft deze punten volledig.
Fleur Terpstra
Onlangs heeft Fleur Terpstra haar bestuursfunctie van het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden neergelegd. Wij betreuren dit zeer en danken haar voor haar waardevolle bijdrage.
We hopen dat Fleur in de toekomst betrokken kan blijven bij het werk van de stichting.
Lydia Bosman nieuw bestuurslid
Het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden is verheugd te kunnen melden dat Lydia Bosman is toegetreden tot het bestuur.
Lydia is vanuit maatschappelijke betrokkenheid al vele jaren actief als bestuurder van diverse stichtingen en verenigingen.
Geschillencommissie Passend Onderwijs
In de brief aan de Tweede Kamer van 30 januari 2020 kondigen minister Slob, voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, minister De Jonge, van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en minister Dekker, voor Rechtsbescherming, acties aan om het aantal thuiszitters in het onderwijs terug te dringen. Een van de acties betreft het voornemen om de uitspraken van de Geschillencommissie Passend Onderwijs (GPO) bindend te maken. Ook wordt verkend of het nodig is de GPO een structureel karakter te geven.
De GPO is in 2014 wettelijk ingesteld als tijdelijke commissie bij de invoering van de Wet passend onderwijs. Bij deze commissie kan een ouder een geschil indienen over:
- (de weigering van) toelating van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben;
- de verwijdering van alle leerlingen;
- de vaststelling en bijstelling van het ontwikkelingsperspectief voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben.
In het artikel: De Geschillencommissie Passend Onderwijs: een effectieve weg of niet? van mw. mr. F.M. Terpstra en mw. I.M.A. de Groot wordt aan de hand van een recente zaak van Terpstra Legal getoond dat de GPO:
- niet aan waarheidsvinding doet;
- meent dat scholen zich niet aan de wet hoeven te houden; en
- vindt dat ouders geen beroep toekomt op de rechten en plichten die ze hebben.
Terpstra en De Groot beantwoorden de vraag of de Geschillencommissie Passend Onderwijs een effectieve weg is, dan ook als volgt:
Voor ouders en leerlingen in ieder geval niet. De GPO lijkt zich meer te gedragen als een vertegenwoordiging van scholen en schoolbesturen dan een onafhankelijke commissie die uitspraken doet bij geschillen over passend onderwijs. Daarbij is het problematisch dat niet getoetst wordt aan kinderrechten en het belang van het kind niet voorop lijkt te staan.
Het voornemen van de minister van Onderwijs om de uitspraken van de GPO bindend te maken is in onze ogen gelet op de werkwijze en kwaliteit van de GPO een zeer slechte zaak.
Terpstra, F.M. & Groot, de, I.M.A. (2020, maart) De Geschillencommissie Passend Onderwijs_ een effectieve weg of niet. Maarn, Nederland.
Franz Mönks overleden
Dinsdag 10 maart 2020 bereikte ons het droeve bericht dat em. hoogleraar Franz Mönks is overleden.
Mönks heeft in Nederland het onderwerp hoogbegaafdheid op de kaart gezet. Toen hij hierover in 1963 publiceerde, was er weinig aandacht voor dit onderwerp. Pas vele jaren later nam de belangstelling hiervoor toe. Mönks aanvaardde in 1988 de leerstoel Psychologie en Pedagogiek van het Hoogbegaafde Kind, de eerste leerstoel in Europa op dit gebied. Mönks is 87 jaar oud geworden.
Trudie Timmerman
Na een succesvolle opstart heeft Trudie Timmerman haar bestuursfunctie neergelegd.
Wij danken haar voor haar waardevolle bijdrage. Gelukkig zal zij in de toekomst nog wel betrokken blijven bij het werk van de stichting.
Ongewenste gevolgen “Eigen bijdrage” moties
Op 4 februari 2020 zijn in de vergadering van de Tweede Kamer moties aangenomen over het feit dat sommige onderwijsinstellingen onterecht een eigen bijdrage vragen aan ouders om een passend onderwijsaanbod te realiseren voor zeer makkelijk lerende of hoogbegaafde leerlingen.
Er bereiken ons berichten dat deze moties tot gevolg hebben dat onderwijsinstellingen hun aanbod aan zeer makkelijk lerenden of hoogbegaafden afbouwen.
Graag willen wij in vervolg op onze eerdere acties de Kamerleden op de hoogte stellen van dit ongewenst en onnodig gevolg van de ingebrachte moties. Daarom verzoeken wij u ons deze signalen te melden. Wij danken u alvast voor uw medewerking.
Het kinderrechtenverdrag geldt voor àlle kinderen
Willy de Heer is onlangs geïnterviewd door het Kinderrechtencollectief over Passend onderwijs voor makkelijk lerenden. Het Kinderrechtencollectief en het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden trekken samen op om aandacht te vragen voor de positie van makkelijk lerenden in het onderwijs en de zorg.
Samen maken wij ons sterk voor de naleving van het Kinderrechtenverdrag voor àlle kinderen.
Privacy kwetsbare jeugd bedreigd
Nederland wil kinderen en jongeren een goede start geven en een passende onderwijsplek bieden. Daarom zijn of worden verschillende programma’s ontwikkeld om kindere en jongeren in een kwetsbare situatie vroegtijdig op te sporen.
In deze programma’s wordt een groot aantal gevoelige gegevens gekoppeld. Hierbij is weinig oog voor de privacy van kinderen en hun ouders. Ook vormt de (informele) doorzettingsmacht die in het regeerakkoord is aangekondigd, een bedreiging voor de ouderlijke macht.
Willy de Heer gaat in haar artikel op #wetenschap.nu hier verder op in: klik hier voor het artikel.
Vrijwilligersdag Balans
Zaterdag 2 november 2019 verzorgde Balans een geslaagde vrijwilligersdag. Uit het hele land kwamen vrijwilligers bij elkaar om kennis en ervaringen uit te wisselen, èn voor de gezelligheid. Na een welkom en een inspirerende inleiding door de directeur van Balans Suzanne Boomsma, verzorgden Willy de Heer en Katinka Slump een interactieve lezing. Na afloop kregen de aanwezigen het door Balans uitgebracht boek Leerrecht met column van Katinka Slump uitgereikt en nog een praktisch cadeautje.
Vragen KML aan de regering
Op 4 juli 2019 is minister Slob door de griffier van de vaste Tweede Kamercommissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gemaand de brief van het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden (KML) te beantwoorden. In haar brief van 22 mei j.l. heeft KML de minister gevraagd om:
1 meer financiële middelen vrij te maken om verder invulling te geven aan een wetenschappelijk kennisnetwerk voor (zeer) makkelijk lerenden of hoogbegaafden; en
2 ervoor zorg te dragen dat de financiële middelen die zíjn vrijgemaakt voor zeer makkelijk lerenden worden besteed aan kansrijke doelen en zinvolle projecten voor deze groep.
Daarnaast heeft KML op 11 juli 2019 een beroep gedaan op minister-president Rutte. In een brief is zijn aandacht gevraagd voor de moeilijke situatie waarin zeer makkelijk lerenden, hun ouders en hun leerkrachten zich bevinden. Voor al deze partijen, maar ook voor de Nederlandse samenleving, is het van groot belang dat het onderwijs voor (zeer) makkelijk lerenden wordt aangepast.
Voor de Nederlandse samenleving is het belangrijk, want:
- Goed onderwijs voorkomt veel onnodige onderwijsproblemen en een uiteindelijk beroep op jeugdzorg en / of algemene en psychische gezondheidszorg.
- Goed onderwijs bespaart hierdoor niet alleen veel financiële en maatschappelijke kosten, maar levert ook veel op. Door goed onderwijs zijn zeer makkelijk lerenden of hoogbegaafden namelijk in staat zich op een positieve manier te ontwikkelen en zich in te zetten voor de Nederlandse samenleving.
Wij zien uit naar het antwoord van minister Slob en minister-president Rutte. Zeer makkelijk lerenden, hun ouders en hun leerkrachten verwachten een passende actie van de politici en de volksvertegenwoordigers.
Op de bres voor de Kinderrechten
Het Kinderrechtencollectief heeft op 1 juli 2019 een lijst met knelpunten of Inbreng op de List of Issues (LOIPR) ingediend bij het VN-Kinderrechtencomité. Deze knelpunten geven aan op welke punten in de Nederlandse samenleving het Kinderrechtenverdrag onvoldoende of niet wordt nageleefd. Hierover moet de Nederlandse staat aan de Verenigde Naties een rapportage uitbrengen. De lijst met knelpunten is een eerste stap in de vijfjaarlijkse procedure. Op woensdagavond 3 juli is deze lijst aangeboden aan minister de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Het Kinderrechtencollectief is een samenwerkingsverband van kinderrechtenorganisaties. De lijst met knelpunten is gebaseerd op de input van 80 niet-gouvernementele organisaties en kennisinstituten. Een niet-gouvernementele organisatie is onafhankelijk van de overheid en richt zich op het maatschappelijk belang, in dit geval het bevorderen van de kinderrechten. Het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden (KML) is één van de organisaties die heeft deelgenomen aan de rondetafelgesprekken op basis waarvan de lijst met knelpunten is samengesteld.
Dankzij de inbreng van KML zijn in de lijst van 1 juli voor het eerst ook knelpunten opgenomen die spelen in het onderwijs en de zorg voor (zeer) makkelijk lerende of (hoog)begaafde kinderen. De Nederlandse staat moet zich nu verantwoorden waarom zij de rechten van deze kinderen onvoldoende of niet waarborgt.
Wij zijn zeer benieuwd naar de reactie van de Nederlandse overheid en vooral naar de acties die zij gaat ondernemen.
Samenwerking met Vlaams Parlement
Vrijdag 3 mei 2019 is in een aangenaam onderhoud de mogelijke samenwerking besproken tussen Nederland en Vlaanderen op het gebied van onderwijs aan zeer makkelijk lerende leerlingen. Hierbij waren aanwezig:
- Koen Daniëls, parlementslid N-VA in het Vlaams Parlement en tevens eerste ondervoorzitter Commissie Onderwijs;
- Dirk Mortier, fractiemedewerker Onderwijsbeleid N-VA Vlaams Parlement;
- Jaap van den Herik, hoogleraar Informatica en Recht bij de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen en de faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden;
- Willy de Heer, gepromoveerd aan de Rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden op het onderwijs aan zeer makkelijk lerenden en tevens bestuurder van de stichting Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden.
In het onderhoud stond de uitwerking van de op 24 april 2019 door het Vlaams Parlement aangenomen voorstel van resolutie centraal om zeer makkelijk lerende leerlingen te signaleren, te ondersteunen en te begeleiden. Het Parlement vraagt hierin de Vlaamse Regering onder meer een kennisplatform in te richten.
De plannen van het Vlaams Parlement sluiten naadloos aan bij die van Van den Herik en De Heer. Zij hebben begin maart 2019 een NWO-projectaanvraag ingediend om subsidie te verkrijgen voor de opzet van een toegankelijk kennisnetwerk. Doel van dit netwerk is om kennis van verschillende wetenschapsdisciplines te bundelen over (zeer) makkelijk lerenden en over het onderwijs waaraan zij behoefte hebben. Hierdoor kunnen obstakels in het onderwijs voor deze kinderen worden opgespoord en zoveel mogelijk uit de weg geruimd. Deze kennis wordt via een interactieve website toegankelijk gemaakt voor verschillende doelgroepen. Graag willen Van den Herik en De Heer hierin ook de kennisinstellingen en -afnemers in Vlaanderen betrekken.
De aanwezigen hebben uitgesproken de krachten te bundelen met het doel om (zeer) makkelijk lerenden onderwijs te kunnen bieden dat aansluit bij hun leerbehoeften. Deze leerlingen kunnen zich dan ook ontplooien op de basisschool, tijdens een vervolgopleiding en bij het vinden van aansluiting in de maatschappij. Dergelijk onderwijs komt niet alleen ten goede aan de betrokkenen zelf, maar ook van groot belang voor de samenleving.
Wij zien uit naar een verdere samenwerking Nederland – Vlaanderen.
Nooit meer rekenen met breuken
Het NRC kopt dit naar aanleiding van het advies van het Ontwikkelteam Rekenen en Wiskunde van januari 2019. Dit ontwikkelteam van Curriculum.nu adviseert namelijk formeel rekenen met breuken alleen nog in het voortgezet onderwijs aan te bieden, en dan alleen aan leerlingen voor wie dit relevant is.
Het is bepaald niet de eerste keer dat er veel kritiek is op een advies van een van de Ontwikkelteams van Curriculum.nu. Ook de Onderwijsraad heeft haar zorgen geuit.
Maar, wat is er eigenlijk aan de hand? En wat is het project Curriculum.nu? Lees hierover meer in op wetenschap.nu
Subsidieregeling met addertjes onder het gras
Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs konden van 1 januari tot en met 31 maart 2019 subsidie aanvragen om leerlingen met kenmerken van begaafdheid extra te ondersteunen. Met de subsidieregeling geeft de minister van Onderwijs, Arie Slob, uitwerking aan het Regeerakkoord 2017-2021.
In de subsidieregeling blijken een paar addertjes onder het gras te zitten. Lees het artikel Subsidieregeling hoogbegaafdheid met addertjes onder het gras op Wetenschap.nu, de website van wetenschapsjournalisten die een onafhankelijk wetenschapsplatform vormen.
Ouder en kind in Kafkaëske situatie
Een zeer makkelijk lerend kind van net 10 jaar zit al een half jaar thuis in afwachting van plaatsing op een basisschool. Het heeft inmiddels acht scholen achter de rug. Het kind is zo vaak van school gewisseld, of beter gezegd was hiertoe steeds genoodzaakt, omdat het in een onaanvaardbare situatie was terechtgekomen. Deze situatie had het niet zelf veroorzaakt, maar was het gevolg van handelingsonbekwaamheid van de scholen. Zo werd het kind onder meer op diverse scholen gepest door medeleerlingen, mishandeld door onderwijzend personeel dat zich geen raad wist met het gedrag en eenmalig met een pen gestoken door een medeleerling waarna het medische behandeling nodig had. Vanwege de onhoudbare situatie en op zoek naar een veilige omgeving voor het kind, was de ouder steeds gedwongen een ander school te zoeken.
Door al deze toestanden en omdat de ouder steeds volledige medewerking verleende aan de maatregelen van jeugdzorginstanties, is de ouder al twee keer zijn baan kwijtgeraakt. Desondanks handelt Jeugdbescherming vanuit de vooronderstelling dat de problemen van het kind vooral worden veroorzaakt door de ouder. Deze krijgt steeds de schuld van de situatie.
Op het moment van contact opnemen is de situatie zo, dat de ouder uit de ouderlijke macht dreigt te worden ontzet als deze niet instemt met
(a) plaatsing van het kind op een cluster 4 school (voor kinderen met ernstige gedragsstoornissen en / of psychiatrische problemen) èn
(b) maandenlange observatie van ouder en kind op externe locatie waardoor de ouder opnieuw niet kan werken.
Alternatieve voorstellen van de ouder worden afgewezen.
De ouder wil zelfs instemmen met deze maatregelen, als hij maar niet uit de ouderlijke macht wordt ontzet. Dit, hoewel de ouder het niet eens is met de voorgestelde maatregelen en graag wil dat het kind naar een school gaat waar het zich prettig kan voelen.
NB: Degenen die over de toekomst van dit kind en de ouder beslissen hebben het kind nog nooit gezien!
Persoonlijk heb ik het genoegen mogen smaken het kind te ontmoeten. Het is een leuk en goed opgevoed kind met duidelijke plannen voor de toekomst en het wil hiervoor graag leren.
Wanneer naar deze casus wordt gekeken, kan worden gesteld dat in dit geval het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) niet in acht is genomen. Dit verdrag dat in 1989 in New York mede door Nederland is ondertekend, is in 1995 geratificeerd. Sindsdien dient Nederland zich aan het Kinderrechtenverdrag te houden.[1]
In het geval van de casus zijn in het bijzonder artikel 3 en 29 van belang:
Artikel 3, lid 1: “Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging”.
Artikel 29, lid 1a: “De Staten die partij zijn, komen overeen dat het onderwijs aan het kind dient te zijn gericht op de zo volledig mogelijke ontplooiing van de persoonlijkheid, talenten en geestelijke en lichamelijke vermogens van het kind”.
Het moge duidelijk zijn dat in deze casus de belangen van het kind niet zijn gediend en niet wordt gestreefd naar een zo volledig mogelijk ontplooiing van het kind. Het zeer makkelijk lerende kind is gediend met plaatsing op een reguliere school waar het kind zich prettig voelt, in plaats van op de voorgestelde cluster 4 school. En een maandenlange observatie van ouder en kind op een externe locatie is niet alleen onnatuurlijk en ongewenst, maar ook onnodig. De ouder heeft steeds volledig meegewerkt om de situatie voor het kind ten goede te keren. Hij heeft zelfs twee keer hierdoor zijn baan verloren, maar blijft zich inspannen voor het kind. Ten slotte leidt ook de maandenlange dreiging van uithuisplaatsing van het kind vanwege de ontzetting uit de ouderlijke macht tot onnodig lijden van het kind. Het kind is hierdoor onzeker en angstig voor de toekomst geworden.
Het geeft te denken dat in Nederland zich een dergelijke situatie kan voordoen!
Onder meer naar aanleiding van dit verhaal zijn bij het Kenniscentrum veel reacties binnengekomen van ouders die zich in een vervelende en soms vergelijkbare situatie bevinden. Wij spannen ons in om de betrokken kinderen en hun ouders zo goed mogelijk te helpen. Bovendien gebruiken we deze verhalen op geëigende momenten om aandacht voor dit probleem te vragen bij de overheid, de media en anderen.
[1]https://www.kinderrechten.nl/professionals/geschiedenis/, laatst geraadpleegd d.d. 25 juni 2018
Veel herkenning na uitzending De Monitor
Journalisten van De Monitor van KRO / NCRV hebben onderzoek gedaan naar het onderwijs voor zeer makkelijk lerende kinderen. Zij zijn het hele land doorgereisd en hebben ouders, kinderen en scholen geïnterviewd over hun ervaringen en deskundigen gevraagd naar hun kennis en ervaring. De Monitor heeft een dossier hierover aangelegd op haar website. Zie bijvoorbeeld de reportage Hoogbegaafd en heel ongelukkig: komt dit vaker voor? en Op de pabo leren studenten weinig tot niets over hoogbegaafdheid van Judith Meulendijks. De tv-uitzending van De Monitor van 12 juni bleek veel los te maken (kijk hier). Niet alleen De Monitor heeft veel reacties ontvangen, maar ook het Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden.
In de uitzending is veel nadruk gelegd op het gebrek aan kennis op scholen over zeer makkelijk lerenden en over hun onderwijsbehoeften. Terecht wordt ook opgemerkt dat scholen beschikken over te weinig tijd en middelen om deze leerlingen aangepast onderwijs te geven. Dit is ook een van de conclusies uit mijn promotieonderzoek. Als leerkrachten wel beschikken over kennis, zijn er vele factoren in de omgeving die de toepassing hiervan belemmeren. De invoering van het passend onderwijsbeleid heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat scholen nog minder tijd en aandacht hebben voor zeer makkelijk lerende kinderen.
Maar toch is het van belang aandacht te blijven vragen voor het gebrek aan kennis, niet alleen op de scholen maar ook in de samenleving als geheel. Want het speelt niet alleen in het onderwijs, maar ook in de zorg en op overheidsniveau.
