Scroll Top
BALANS-CHE Rapport onderzoek buddysysteem - cover (Demo)

Onderzoek naar de inzet van ervaringsdeskundige ouders als buddy’s in het onderwijs

Tekst: Wim Dekker (Lector informele netwerken en laatmoderniteit CHE) & Ellen Aanen-Zilvold (docent-onderzoeker CHE).

Het lectoraat Informele netwerken en laatmoderniteit van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) deed onderzoek naar bestaande praktijken waarin ouders door ervaringsdeskundige ouders (ook wel buddy’s genoemd) worden ondersteund. Uit dit onderzoek blijkt de meerwaarde van een buddysysteem voor zowel ouders als voor het onderwijs. Een andere les is dat het buddysysteem zodanig moet worden opgezet dat ’t het vertrouwen van het onderwijs krijgt en dat het dichtbij de ouders staat. Een buddy is er voor de ouders, maar moet helpen de lijn naar het onderwijs open te krijgen of open te houden.

Voor een kind bij wie het leren en ontwikkelen niet vanzelf gaan, is het belangrijk dat ouders en school goed samenwerken. Die samenwerking kan door verschillende oorzaken onder druk komen te staan. Dat is voor alle betrokkenen meer dan vervelend en zeker niet in het belang van het kind. Een buddy kan ouders bijstaan en de relatie tussen ouders en school helpen verbeteren.

Steun, advies en feedback

Leerkrachten hebben als voordeel dat zij een team van meedenkende collega’s en deskundigen om zich heen hebben. Dat helpt. Ouders hebben dat (meestal) niet. Terwijl dat juist zo helpend zou kunnen zijn. Niet alleen om de steun die je ontvangt. Ook omdat het fijn is als er iemand over je schouder meekijkt, advies geeft of feedback. Als er geen steun in het eigen netwerk is, is het natuurlijk een idee om iemand daarvoor te zoeken of te vragen. Zo iemand noem je een buddy. 

Ondersteuning door een buddy

Ouders van een kind dat dreigt vast te lopen in het onderwijs maken een zeer intensieve tijd door. Juist daarom is er de afgelopen jaren ervaring opgedaan met buddy’s binnen Balans. Het idee hierachter is dat een ervaringsdeskundige vrijwilliger ouders met zijn ervaring ondersteunt en zo bijdraagt aan een goede samenwerking met school. 

Uit ons onderzoek blijkt dat de steun die ouders krijgen van hun buddy veelzijdig is. Buddy’s geven informatie over onderwijs, geven emotionele steun (bijvoorbeeld een appje voor en na een gesprek op school) en praktische hulp (bijvoorbeeld aantekeningen maken tijdens een gesprek). Een mooi voorbeeld is een buddy die met de ouder zinnen oefende die helpend waren om de boodschap helder op tafel te leggen, zonder dat het gesprek ontspoort. Al die steun zorgt ervoor dat ouders de regie terug kunnen pakken en dat ze zich gehoord en gezien voelen als ouder. In situaties die uitzichtloos leken, konden door contact met de buddy weer nieuwe stappen gezet worden om verder te komen met hun kind in relatie tot school. Lees hier het onderzoeksrapport ‘Buddy draagt bij aan goede samenwerking met school’.   

Samenwerking school en ouders

Een goede samenwerking tussen school en ouders is een voorwaarde voor een optimale ontwikkeling van het kind. Als die samenwerking moeizaam gaat, of zelfs verstoord is, heeft dat een negatieve invloed. Spanningen tijdens gesprekken tussen ouders en school kunnen soms flink oplopen als de ideeën over wat nodig is en wat mogelijk is verschillen. In zo’n situatie kan de buddy deze ‘dynamische driehoek’ weer helpen herstellen.

Wij hebben aan de ouders, de buddy’s en aan leerkrachten en deskundigen gevraagd wat een buddy tot een goede buddy maakt. Een buddy moet goed kunnen samenwerken en begrip op kunnen brengen voor zowel de ouders als de school. Buddy’s moeten ook gevoel hebben voor wat mogelijk is. Als ouders de school overvragen kan dat weer een bron van conflict zijn. Tegelijkertijd kan een buddy helpen kritische vragen aan een school te stellen. Een buddy die op een goede manier feedback aan ouders en school kan geven, versterkt betrokkenen in hun rol. De ouders als ouders en de leerkracht als leerkracht.

Óók helpend voor school

Werken met buddy’s is voor de meeste scholen nieuw. Wil een buddysysteem werken, dan is het belangrijk dat de school bereid is om samen te werken met ouder en buddy. De onderwijsprofessionals in ons onderzoek denken dat een buddy zowel voor school als ouders waardevol kan zijn. Het helpt de school het perspectief van de ouders te zien en het kan ouders ondersteunen in een (onderwijs)wereld die voor hen vreemd is. Leerkrachten en andere onderwijsprofessionals gaven ook aan het waardevol te vinden dat ouders niet alleen staan in een gesprek. Zeker als er meerdere onderwijsprofessionals bij een gesprek betrokken zijn. Het trekt de verhoudingen recht.

Match ouder en buddy

Om als ouder van een buddy te kunnen profiteren, is het belangrijk dat je een klik hebt met die buddy. En dat je openstaat voor de buddy en dat je weet wat een buddy wel en niet kan bieden. Daarbij is het belangrijk dat er een duidelijke hulpvraag is. En dat er duidelijke afspraken gemaakt worden. Als ouders een relatie met een buddy aangaan en buddy’s met ouders dan gaat het om een vertrouwensrelatie. Het gaat namelijk om je kind en je ouderschap en daarin zijn ouders kwetsbaar. Deskundigen en ook diverse ouders en buddy’s adviseren dan ook een goede ondersteuning van het buddysysteem.

Professionele ondersteuning bij de match helpt niet alleen bij het vinden van een passende buddy. Juist een professional kan ervoor zorgen dat de kennis en ondersteuning van de buddy goed aansluiten bij de vragen van ouders.

BUDDY als (CRITICAL) FRIEND

Wat is het verschil tussen een buddy (een vrijwilliger) en een professionele hulpverlener of coach? Zowel de buddy’s als de ouders die meededen aan ons onderzoek, gaven aan dat de relatie niet dat professionele karakter heeft. Het is natuurlijker, gelijkwaardiger, opener. Ervaringsdeskundigen werken samen met jou en beslissen niet over jou. Een buddy staat als een (critical) friend naast de ouders. De relatie met de buddy kan aanvullend zijn naast de relatie van ouders met professionals. 

Preventief inzetten

Volgens de deskundigen die meededen aan ons onderzoek is het preventief inzetten van een buddy van belang. Het liefst voordat er conflicten zijn. Inzet van een buddy wanneer ouders dat op prijs stellen zodra de situatie rond het kind complexer wordt, kan voor ouders een belangrijke bron van steun zijn.

Dit artikel is een samenvatting van het rapport: Buddy draagt bij aan goede samenwerking met school. Onderzoek naar de meerwaarde voor ouders van een kind met een ontwikkelingsopgave. Het onderzoek naar de meerwaarde van een buddysysteem is onderdeel van het project regionale steunpunten (buddyproject) van Balans en mogelijk gemaakt dankzij subsidie van ZonMw.

Meer weten over Passend onderwijs?

Lees meer in ons kennisblok ‘Onderwijs’ of neem contact op met onze advieslijn.

Related Posts

Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.