De rechten van ouders en kinderen onder de AVG
'Vragen en antwoorden rondom het verwerken van persoonsgegevens'
Tekst: mr. W.N. van der Voet, Advocaat Privacyrecht bij Advocatenkantoor Vuurens & Lagerweij.
Balans richt zich op het versterken van de positie van ouders van kinderen en jongeren met ondersteuningsbehoeften bij leren en/of gedrag. Bij het zoeken naar hulp voor uw kind worden er door scholen, gemeenten en andere betrokken instanties veel persoonsgegevens over uw kinderen verwerkt, waaronder bijzondere persoonsgegevens.
AVG biedt hoge mate van bescherming
Het uitgangspunt van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is het bieden van een hoge mate bescherming aan natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van persoonsgegevens. Wanneer er te veel persoonsgegevens worden verzameld of op de verkeerde manier kan dit namelijk schade toebrengen aan de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen. In dit geval van uw kind. Bijvoorbeeld doordat de door u verzochte hulp wordt geweigerd of onvoldoende adequaat is.
In artikel 5 van de AVG wordt er daarom een hoge lat gelegd voor het überhaupt mogen verwerken van persoonsgegevens. Zo mag die verwerking van persoonsgegevens alleen plaatsvinden als deze rechtmatig, behoorlijk en voldoende transparant is, wanneer deze gekoppeld is aan een specifiek omschreven doel en er nooit meer persoonsgegevens worden verwerkt dan strikt noodzakelijk is.
Grondslagen verwerking
Ook moeten de school, gemeente of andere instantie (de verweringsverantwoordelijke(n) de verwerking en het delen van de persoonsgegevens kunnen baseren op de limitatief in de AVG opgesomde verwerkingsgrondslagen zoals de toestemming van de betrokkene (de wettelijk vertegenwoordiger of kinderen ouder dan zestien), de uitvoering van een overeenkomst of het behartigen van een gerechtvaardigd belang.
Vragen en antwoorden rondom het verwerken van persoonsgegevens
Om betrokkenen niet met lege handen te laten staan wanneer de verwerking van de persoonsgegevens ten onrechte of niet op een juiste wijze plaatsvindt, kent de AVG betrokkenen meerdere rechten toe. Hieronder zullen enkele van die rechten op hoofdlijnen en op een beknopte wijze in vraag en antwoordvorm worden weergeven.
Ja, de verwerkingsverantwoordelijke (school, gemeente, andere instantie) dient die informatie in beknopte, transparante, begrijpelijke en gemakkelijk toegankelijke vorm en in duidelijke en eenvoudige taal in beginsel gratis aan u als ouder te verstrekken.
Ja, op uw verzoek zal de verwerkingsverantwoordelijke u, onder andere, inzicht moeten verschaffen in de verwerkingsdoeleinden, de betrokken categorieën van persoonsgegevens, de ontvangers van de persoonsgegevens en de bewaartermijnen van de persoonsgegevens.
U kunt dan de verwerkingsverantwoordelijke verzoeken om deze persoonsgegevens te verbeteren of aan te vullen.
Ja, onder bepaalde in artikel 17 van de AVG genoemde gevallen is dat mogelijk. De specifieke omstandigheden zullen echter bepalen of de verwerkingsverantwoordelijke aan dat verzoek gehoor zal moeten geven.
Ja, dat kan in de in artikel 18 van de AVG genoemde gevallen. Bijvoorbeeld wanneer de verwerkingsverantwoordelijke de verwerking van de persoonsgegevens baseert op een “gerechtvaardigd belang” maar u als betrokkene meent dat de belangen van uw kind zwaarder wegen dan dat gerechtvaardigd belang en daarom tegen die verwerking bezwaar heeft gemaakt op grond van artikel 21 van de AVG.
Ja, in beginsel dient de verwerkingsverantwoordelijke binnen een maand op uw verzoek te reageren.
In dat geval heeft u meerdere mogelijkheden: U kunt een klacht indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), een verzoek tot naleving van uw rechten onder de AVG indienen bij de rechtbank en onder bepaalde omstandigheden een schadevergoeding van de verwerkingsverantwoordelijke vorderen.
Wanneer een bestuursorgaan uw verzoek heeft afgewezen dan kunt u zelf tegen dat besluit in bezwaar gaan. Indien een ander dan een bestuursorgaan uw verzoek heeft afgewezen dan kunt uzelf, in binnen zes weken na het antwoord van de verwerkingsverantwoordelijke, een verzoekschrift bij de rechtbank indienen. Dat verzoekschrift hoeft niet door een advocaat te worden ingediend. Indien de verwerkingsverantwoordelijk niet binnen de wettelijke termijn op uw verzoek heeft gereageerd dan is het indienen van het verzoekschrift bij de rechtbank niet aan een termijn gebonden.
Ja, dat is altijd mogelijk. Maar de rechtsbijstand wordt door de Raad voor Rechtsbijstand in beginsel niet vergoed, omdat de Raad voor Rechtsbijstand in AVG zaken uitgaat van “zelfredzaamheid”. Alleen in uitzonderingsgevallen, wanneer de Raad voor Rechtsbijstand uw zaak feitelijk of juridisch complex acht, zal de Raad voor Rechtsbijstand een toevoeging verstrekken. Ook zal de Raad voor Rechtsbijstand dan een eigen bijdrage opleggen, die afhankelijk is van de hoogte van uw fiscale jaarinkomen twee jaar voorafgaand aan de toevoegingsaanvraag. Indien de Raad voor Rechtsbijstand de hulpvraag niet toevoegwaardig acht, maar u de hulp van een advocaat desondanks wenselijk acht, kunnen er prijsafspraken met de advocaat worden gemaakt.
Advocaat Privacyrecht
Advocatenkantoor Vuurens & Lagerweij