05-10-2023

Expertisenetwerk Sociale veiligheid in gesprek met minister Marielle Paul

Balans is al lange tijd bezig met het onderwerp ‘sociale veiligheid op school’. Dit naar aanleiding van het rapport ‘Ieder kind overal veilig’. Daaruit bleek onder andere dat er géén plek is waar je als ouder terecht kan als je zorgen hebt over de veiligheid van je kind op school. Veilig Thuis pakt dit soort meldingen namelijk niet op. Althans niet richting de school. In het regeerakkoord is destijds opgenomen dat er een meldpunt sociale veiligheid moest komen.

Expertisenetwerk

Vervolgens is er een expertisenetwerk sociale veiligheid opgericht. Hierin zitten, naast Balans, de Algemene Onderwijsbond (AOB), COC, de Geschillencommissie Bijzonder Onderwijs, Ingrado, de Inspectie van het Onderwijs (waaronder de vertrouwensinspectie), de Kinderombudsman, de Kindertelefoon, LAKS, Ouders & Onderwijs, de PO-Raad, het Regenboogloket, Rutgers, Stichting Onderwijsgeschillen, Stichting School en Veiligheid en de VO-raad.

Wegwijzewebsite jouw veilige school

Inmiddels is er een ‘wegwijzerwebsite’: www.jouwveiligeschool.nl . Via die website krijgen ouders, leerlingen en leerkrachten informatie en worden zij verwezen naar een van de organisaties in het Expertisenetwerk Sociale Veiligheid. Zij hebben elk een ‘Steunpunt sociale veiligheid’, waar leerlingen, onderwijzend personeel, zorgverleners en/of ouders naartoe kunnen bellen. Via de website www.jouwveiligeschool.nl, kun je vinden voor welk soort vraag, of welk soort onveiligheid, je bij welke organisatie terecht kunt.

Meldpunt?

Is dat nu een meldpunt, zoals in het regeerakkoord stond? Nee, dat niet. Maar de casussen worden bij de verschillende organisaties wel (anoniem) geregistreerd, zodat gekeken kan worden om hoeveel casussen het gaat en waar die zoal over gaan. Ook heeft ieder steunpunt, dus óók Balans, contact met medewerkers bij OC &W. Als er in een casus geen mogelijkheden meer zijn om tot een oplossing te komen, dan wel als er echt haast is geboden, kunnen we vanuit Balans (als ouders dat willen!) de casus (anoniem) bespreken met OC & W en de casus indien nodig aan hen overdragen.

Expertisenetwerk in gesprek met Minister Paul

Op 2 oktober jl. was er op Praktijkschool De Einder in Den Haag een bijeenkomst ter ere van het 1 jarig jubileum van het expertisenetwerk. Na een hartelijk en goed verzorgd welkom door leerlingen van De Einder, gingen de verschillende organisaties in gesprek met minister Marielle Paul over vraagstukken rond sociale veiligheid.

Er waren vier gespreksrondes. Eerst ging de minister in gesprek met leerlingen en de (interne) vertrouwenspersoon van De Einder. Daarbij lag de nadruk vooral op onveiligheid door (zichtbaar) pesten en hoe daar op De Einder mee wordt omgegaan. Vanuit de vertrouwenspersoon werd aangegeven dat er soms te weinig tijd is om de taak als vertrouwenspersoon goed uit te voeren, omdat het vaak een neventaak is en geen volwaardige functie.

Sociale veiligheid verbeteren

Vervolgens ging het gesprek over wat je kan doen school om sociale veiligheid te verbeteren. Met aan tafel de Kinderombudsman, de Rutgerststichting en de stichting School en veiligheid. Vanuit de Kinderombudsman werd duidelijk aangegeven dat zij vaak horen dat bijvoorbeeld pestprotocollen niet worden gevolgd. Dus het staat wel op papier, maar het wordt niet uitgevoerd. Op de vraag van de minister ‘Wat is je wens, wat zou er beter moeten’, werd vanuit de Kinderombudsman aangegeven dat kinderen vaak zeggen dat ze informatie willen en betrokken willen worden. En terecht. Vanuit Stichting School en Veiligheid werd aangegeven dat zij graag het pedagogisch vakmanschap weer terug zouden zien in het vak van leerkracht en dus ook in het curriculum aan de Pabo.

Wat kan je doen als je er op school niet uitkomt?

Bij dat onderwerp zaten GCBO (Stichting Geschillencommissies Bijzonder Onderwijs), Ouders & Onderwijs en Onderwijsgeschillen aan tafel. Vanuit Onderwijsgeschillen werd aangegeven dat het best meevalt met het aantal klachten. En dat verschillende casussen heel vaak teruggevoerd kunnen worden op een gesprek aan (goede) communicatie.

Ouders & Onderwijs benoemde dat sociale veiligheid meer is dan (zichtbaar) pesten. Het gaat ook regelmatig om intimidatie en machtsmisbruik. Bovendien dient, door verschillende oorzaken, lang niet iedere ouder een klacht in. Bijvoorbeeld omdat het een langdurige procedure is, die lang niet altijd tot een oplossing leidt, zeker niet op korte termijn. Ook is niet iedere ouder even talig en/of (digitaal) vaardig om een klachtenprocedure in te gaan. En er is ook vaak angst om klachten in te dienen omdat ouders bang zijn voor de eventuele gevolgen daarvan. Sommige ouders zorgen eerst dat hun eigen kind op een andere, goede plek zit en dienen dan alsnog een klacht in om te zorgen dat de situatie beter wordt voor andere kinderen en ouders. Maar dat is wel een heel kleine groep ouders die dat doet en kan. (Dit kan ook verklaren waarom het aantal klachten wat daadwerkelijk bij de klachtencommissies terecht komt, wel meevalt).

Overigens is er ook vaak sprake van een ongelijke verhouding, omdat scholen (besturen) wel juridische bijstand kunnen bekostigen en ouders vaak niet.

Communicatie rondom sociale veiligheid

Het Regenboogloket, Balans, het Laks, en de AOB schoven bij de minister aan om te praten over communicatie rondom sociale veiligheid. Het Regenboogloket gaf aan dat het nog lang niet altijd veilig genoeg is of veilig genoeg voelt om sociale onveiligheid ter sprake te brengen als het gaat om Lhbtiq+. Zeker als het om een school gaat met een bepaalde geloofsovertuiging. Ook is de privacy/vertrouwelijkheid lang niet altijd gewaarborgd, wat wel een voorwaarde is om een veilige omgeving te creëren. Balans benadrukte dat het belangrijk is dat onveiligheid op school bespreekbaar wordt, zeker als het gaat om onveilige situaties waar professionals bij betrokken zijn. Het is vaak nog niet zo dat er een cultuur heerst waarin dit makkelijk kan worden aangegeven door leerlingen of ouders. Maar ook bleek uit meldingen bij Balans dat professionals niet weten hoe zij het moeten aankaarten als zij gedrag bij een collega zien wat zorgt voor een onveilige situatie of klimaat. Vanuit de AOB werd nog aangestipt dat met de huidige wegwijzerwebsite www.jouwveiligeschool.nl nog steeds niet het meldpunt is gecreëerd zoals bedoeld is in het regeerakkoord.

Het was fijn om eens een fysieke bijeenkomst te hebben met het netwerk. En zeker belangrijk dat het hele onderwerp Sociale Veiligheid nu een duidelijk speerpunt is bij OC & W en daar goed onder de aandacht is. Als dit vanuit OC & W duidelijk uitgedragen blijft worden, helpt dat om sociale (on)veiligheid bespreekbaar(der) te maken.

Maak jij je zorgen over jouw kind op school?

Bel dan met de advieslijn van Balans. Wij hebben een speciaal Team sociale veiligheid, die met je bespreekt welke opties er (nog) zijn om tot een oplossing te komen. De advieslijn is dagelijks bereikbaar van 10 tot 13 uur op telefoonnummer 030-2255050. Buiten deze tijden kun je het bandje inspreken of het contactformulier invullen. Geef bij het inspreken of op het contactformulier duidelijk aan dat het gaat om een casus sociale veiligheid. Sociale veiligheid heeft ook vaak te maken met (niet) passend onderwijs. Meer lezen over hoe je passend onderwijs organiseert, of een gesprek daarover aangaat? Lees dan het artikel ‘Hoe organiseer je passend onderwijs’.