Wij ondersteunen en versterken ouders van kinderen met problemen bij leren en/of gedrag in opvoeding, onderwijs en zorg

Home / Kennisbank / Kennisbank: Onderwijs / Kennisbank: Ondersteuning op school / Omgaan met autisme in het onderwijs

Omgaan met autisme in het onderwijs

Voor leerkrachten kan de omgang met leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS) lastig zijn. Kinderen met autisme houden soms hardnekkig vast aan zelfgevonden leerstrategieën en staan niet altijd open voor aanwijzingen van de leerkracht. Door het soms trage werktempo, hun neiging tot perfectie en het letterlijk nemen van taal, lopen deze leerlingen soms vast.

Met de invoering van Passend Onderwijs wordt geprobeerd om meer kinderen met autisme binnen het reguliere basis- en voortgezet onderwijs te houden. Toch blijven voor een deel van de kinderen met autisme de kleinere groepen en de meer gespecialiseerde leerkrachten in het speciaal basis- of voortgezet onderwijs heel belangrijk.

Begeleiding op school

De meeste kinderen met autisme hebben begeleiding nodig op school, maar die hoeft lang niet altijd intensief te zijn. Vaak gaat het om relatief eenvoudige hulp, bijvoorbeeld bij het structureren van de leerstof, of het invullen van de agenda. Maar er zijn ook kinderen met autisme die het beste op hun plek zijn in het speciaal onderwijs. Dat heeft niet alleen te maken met intelligentie, maar bijvoorbeeld ook met aanpassingsvermogen en sensorische gevoeligheid. En soms sluit ook speciaal onderwijs onvoldoende aan op de onderwijsbehoefte.

Elke leerling heeft een individuele uiting van de algemene kenmerken van het syndroom. Daarom is het belangrijk dat een leerkracht leert om de signalen van het kind op te pikken, die vaak heel subtiel zijn en lang niet altijd te relateren aan een directe oorzaak. Dit kan het beste in samenspraak met de ouders; die kennen hun kind tenslotte het best.

De basishouding naar alle leerlingen met autisme moet zijn:

Accepteer de leerling zoals hij is
Wees emotioneel neutraal, dus word niet boos of verdrietig
Verleen veiligheid en structuur
Maak onderscheid tussen onwil en onmacht
Maak gebruik van de specifieke sterke kanten van een leerling en houd rekening met de zwakke kanten

Voortgezet onderwijs

In het voortgezet onderwijs wordt steeds meer een beroep gedaan op de zelfwerkzaamheid van leerlingen. Dit kan veel problemen opleveren voor leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum. Ze zijn vaak geholpen met veel structuur en regelmaat in hun schoolwerk, ook thuis. Hang bijvoorbeeld het lesrooster en toetsenrooster in huis op. Geef uw kind een vaste plek om huiswerk te maken, zonder prikkels van tv, radio of computer, of uitzicht naar buiten. Zorg dat duidelijk is wat het kind moet doen, wanneer en met wie.

Als het kind deze begeleiding wel nodig heeft maar niet meer accepteert, kan een coach of huiswerkinstituut uitkomst bieden.

Sterke kanten

Leerlingen met autisme hebben natuurlijk ook sterke kanten. Dit kan zeker worden benut in het onderwijs.

Leerlingen met autisme hebben:

Veel kennis van bepaalde zaken
Een groot analytisch denkvermogen
Een goed oog voor detail
Een goed geheugen

Leerlingen met autisme kunnen (over het algemeen):

Zich goed focussen
Onverstoorbaar doorwerken
Goed zelfstandig werken
Schema’s goed begrijpen
Goed omgaan met computers

Problemen op school

Leerlingen met autisme kunnen tegen diverse problemen aanlopen op school:

Traagheid door informatieverwerkingsprobleem
Problemen om functies en vaardigheden te combineren (schrijven en luisteren)
Te veel in details blijven steken
Te perfectionistisch
Omgaan met specifieke angsten

Tips voor op school

Er zijn mogelijke strategieën bij het begeleiden van leerlingen met autisme bij bovenstaande problemen:

Korte overzichtelijke taken, extra tijd, individuele opstart en beëindiging taak
Voorzie in technische ondersteuning (gebruik laptop)
Geef hoofdlijnen, overzichten, pre-teaching
Bescherm leerling en stimuleer relativering
Begrip, tolerantie en attentie