Omgaan met NLD in het onderwijs
NLD wordt in het onderwijs niet snel herkend. Dit komt omdat het kind met zijn goede verbale vaardigheden zijn omgeving op het verkeerde been zet wat betreft zijn capaciteiten. Hierdoor wordt een kind met NLD soms te hoog ingeschat en overvraagd. Dat kan ernstige gevolgen hebben voor de emotionele stabiliteit. Het kan bijvoorbeeld leiden tot driftbuien, extreme koppigheid en angsten. Lees hier meer over op deze pagina.
Er kan meer duidelijkheid ontstaan over de cognitieve talenten en kwetsbaarheden van je kind als ouders, kind en leerkracht(en) met elkaar praten over het verloop van de informatieverwerking. En door samen met het kind allerlei taken en tests te maken.
Aanpak op school
Kinderen leren over het algemeen op verschillende manieren. Het is goed als de leerkracht de begeleiding zoveel mogelijk afstemt op de individuele voorkeur van een kind. Leerlingen met NLD hebben bijvoorbeeld moeite met het begrijpen van patronen en kolommen met getallen. Verbale instructies kunnen problemen opleveren omdat ze moeite hebben met het visualiseren van opeenvolgende aanwijzingen. En omdat ze een slecht visueel geheugen hebben.
In het onderwijs moet bij voorkeur worden gewerkt met verbale, overzichtelijke en logische stap-voor-stap-methoden. Uitgangspunt daarbij is het ‘delen-naar-geheel-principe’: het geheel moet vanuit de delen worden opgebouwd, anders kan je kind het niet overzien.
Sterke kanten leerlingen met NLD
- Technisch lezen
- Spelling
- Woordenschat
- Uit het hoofd leren
Zwakke kanten leerlingen met NLD
- Plannen en organiseren [link naar balans pagina executieve vaardigheden , moet nog gemaakt, misschien info uit BM7/2017]
- Studievaardigheden
- Verwerken van geschreven teksten met veel afbeeldingen
- Samenvattingen maken
- Conceptueel en abstract denken
- Sociale vaardigheden (ook als gevolg van overvragen)
- Technisch lezen
- Spelling
- Woordenschat
- Uit het hoofd leren
Instructie geven
Vertel bij instructie in de klas niet te veel ‘er omheen’. Herhaal wel veel. Om kinderen met NLD nieuwe concepten en verbanden aan te leren, moeten ze als het ware aan de hand worden meegenomen om de kennis samen vanaf de basis op te bouwen. De woorden, waar ze zo goed in zijn, krijgen pas inhoud en betekenis als ze daarbij ook de verbanden zien. Het uitleggen van de samenhang, oorzaak en gevolg blijft essentieel, omdat dit inzicht niet vanzelf ontstaat.
Hoe help je leerlingen met NLD?
- De omgeving is de belangrijkste bron van ondersteuning voor kinderen met NLD. Als de situatie op school en thuis positief, veilig en voorspelbaar is, kunnen kinderen met NLD uitgroeien tot onafhankelijke en productieve volwassenen. Zorg voor een (ook fysiek en emotioneel) veilige omgeving voor het kind.
- Houd het voor de leerling overzichtelijk en beperk het aantal volwassenen dat met het kind werkt.
- Voorkom machtsstrijd, kritiek, straf en dreiging; probeer de oorzaak van het probleem te achterhalen.
- Sluit aan bij de interesses en sterke kanten van het kind.
- Maak verwachtingen expliciet mondeling kenbaar (een NLD-er kan niet tussen de regels door lezen).
- Leg gezegdes en uitdrukkingen uit.
- Coach de leerling dagelijks bij het organiseren van zijn werk.
- Geef zoveel mogelijk mondelinge en heldere informatie. En ga (mondeling) na of de leerling de informatie heeft begrepen.
- Instrueer op een logische manier en laat de leerling de instructies mondeling herhalen.
- Beperk de visuele stimuli.
- Plaats het kind in een groep met kinderen die als voorbeeld kunnen dienen.
- Pas tests, toetsen en beoordelingsmethodieken aan het kind aan.
- Voorkom dat de leerling een toets of test onder tijdsdruk moet maken.
- Geef het kind extra tijd voor het maken van opdrachten.
- Vermijd opdrachten die uitsluitend het kopiëren van tekst zijn.
- Hanteer duidelijke en overzichtelijke schema’s en een heldere klassenroutine.
- Kondig wijzigingen in het programma of de dagelijkse routine tijdig aan en leg deze uit.
- Zorg dat de leerling plezier heeft in het contact met de leerkracht, zijn medeleerlingen en zijn werk. Plezier hebben in wat je doet. is de belangrijkste bron van motivatie.
- Anticipeer op problemen en bereid het kind daar zo nodig op voor.
- Anticipeer op overgangen en nieuwe situaties en help de leerling met de voorbereiding hierop door oplossingsstrategieën aan te leren.
- Lay-outs en visueel ruimtelijke informatie moeten zo eenvoudig mogelijk zijn.
- Schrijftaken kosten veel tijd, laat de leerling daarom een computer gebruiken.
Aanpassingen leermaterialen
Veel leermateriaal staat vol met plaatjes en opdrachten, waar het kind zelf de vraag uit moet halen. Een kind met een visueel organisatieprobleem heeft veel moeite om de juiste informatie uit plaatjes te halen.
Hierdoor raken kinderen met NLD in verwarring of paniek omdat ze niet tot de volgende stap komen: niet weten welke procedure of regel ze moeten toepassen.
Vermijd zoveel mogelijk visuele materialen (tekeningen, diagrammen, tabellen). Net als drukke pagina’s met veel afleiding. Er moet voldoende schrijfruimte zijn.
Aanbieden lesstof
Maak bij het aanbieden van lesstof gebruik van auditieve informatie en van het sterke verbale geheugen. Een kind met NLD raakt snel in verwarring als er een beroep wordt gedaan op meerdere zintuigen tegelijk.
Dit betekent dat de lesstof vaak op een andere manier moet worden aangeboden dan gebruikelijk is. Door gebruik te maken van de verbale mogelijkheden en het goed ontwikkelde auditieve geheugen, kunnen nieuwe kennis en vaardigheden worden aangeleerd en geautomatiseerd.
Algemene aanpassingen
Door gebrekkige waarneming van het kind is de omgeving voor hem zeer onvoorspelbaar. Daarom zijn voorspelbaarheid en structuur basisvoorwaarden voor het functioneren van een kind met NLD.
Er zijn allerlei manieren om voorspelbaarheid en structuur te vergroten zoals werken met:
- vaste tijden;
- vaste plekken;
- vaste procedures;
- agenda
- kalender
- roosters
- schema’s
- gele briefjes
- kleurcodes
Samenwerking met school
Het is belangrijk voor je kind dat deze of andere aanpassingen in het onderwijs worden gedaan. Ga daarover dan ook het gesprek aan met de school en bereid je daar goed op voor. Lees hierover meer op de website van Noelle Pameijer. Op de onderste 3 pagina’s vind je documenten die helpen om gesprekken met school goed voor te bereiden.
Meer weten?
Heb je vragen of zorgen over je kind met NLD, of herken je kenmerken en wil je daar graag eens met een ervaringsdeskundige praten? Neem dan eens contact op met onze Advieslijn.
Klik op de volgende link voor het gehele NLD Dossier op onze website: om meer informatie te krijgen over wat NLD is, hoe de diagnose wordt vastgesteld, wat het behandelplan en de richtlijnen zijn, hoe je er in de opvoeding, in de vrije tijd of in het onderwijs mee om kunt gaan, en meer..
Ook kun je kijken op Het NLD-Plan, gemaakt door ervaringsdeskundige jongeren. Met goede informatie, tips en ervaringsverhalen.
