Met Robine Kroon-Zijderhand en Tineke van der Klink-Bouwens van Leren Leren Schiedam 

Kunnen jullie een introductie geven wie jullie zijn?

Wij zijn Tineke van der Klink en Robine Zijderhand. Bij elkaar hebben wij zo’n 60 jaar ervaring in het basisonderwijs en in de begeleiding van leerlingen in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Wij werkten op dezelfde school, Tineke als leerkracht en als boven bestuurlijke plusklas leerkracht en Robine als ambulant begeleider en kindercoach. Met al onze opleidingen en praktijkervaring op zak, richtten we in 2015 Leren Leren Schiedam op.

Wat zijn Executieve Functies?

Executieve functies zijn de regelfuncties van de hersenen die ervoor zorgen dat wij sociaal aangepast gedrag kunnen laten zien en doelgericht kunnen werken. Executieve functies helpen je bij het maken van verstandige beslissingen, bij het starten van een taak, het vasthouden van de aandacht, het kunnen omgaan met onverwachte uitdagingen, bij weerstand bieden aan verleidingen en bij gefocust blijven. Ze sturen je denken, gedrag en emoties aan. Ze zijn dus heel belangrijk voor ons. 

Welke reis en ontwikkelingsproces heeft de praktijk de afgelopen jaren doorlopen?

Na het gezamenlijk afronden van diverse opleidingen op het gebied van leren, besloten wij trainingen aan leerlingen in het voortgezet onderwijs te gaan geven. Wij leerden de leerlingen hoe ze hun favoriete leerstrategieën kunnen herkennen en inzetten. Na een aantal trainingen kwamen we erachter dat veel leerlingen, vaak van het VWO en het gymnasium, onder hun potentie scoorden. Maar wat de precieze oorzaak daarvan was, was nog niet helemaal duidelijk. Wij gingen op onderzoek uit en ontdekten dat bij de meeste leerlingen bepaalde executieve vaardigheden nog niet goed ontwikkeld waren.  

Waarom hebben jullie de gesprekskaarten ontwikkeld voor het onderwijs?

Nu we hadden geconstateerd wat er precies aan de hand was, was de volgende vraag: Hoe lossen we dit op? Wij stortten ons volledig in de wereld van de executieve functies en alle daarbij horende vaardigheden en lazen alles wat er te lezen valt. Vervolgens wilden we graag materialen aanschaffen om samen met de leerlingen aan de slag te gaan. Wat bleek? Dit was nergens te vinden. Nergens konden we materiaal vinden dat ingezet kan worden om samen met de leerlingen de precieze hulpvraag helder te krijgen. Echter hadden we dat materiaal wel nodig, want het oefenen van executieve vaardigheden vormt de basis van (gerichte) ontwikkeling. Dat was het moment waarop er een lampje bij ons ging branden. Wat er niet was, konden we namelijk met onze expertise heel goed zelf maken. Om te bepalen aan wat voor materialen er precies behoefte was, gingen wij in gesprek met de leerlingen. Zij gaven aan dat er veel óver hen wordt gesproken, maar nog veel te weinig mét hen. We namen dit als uitgangspunt en creëerden ons eerste materiaal: Gesprekskaarten Executieve Functies Voortgezet Onderwijs. Deze gesprekskaarten zijn het middel waarmee professionals en hun leerlingen met elkaar in gesprek kunnen gaan over executieve functies. Zo kunnen zij er samen achter komen wat er al goed gaat en waar de leerling door vastloopt. Al gauw maakten steeds meer professionals kennis met onze gesprekskaarten. Er kwamen aanvragen voor materialen die ook in andere doelgroepen gebruikt kunnen worden. Vanuit deze groeiende vraag naar materialen over executieve functies en vaardigheden, breidden wij ons assortiment uit. Inmiddels heeft Leren Leren Schiedam elf kwaliteitsmaterialen uitgebracht. Ieder materiaal kan zowel op zichzelf als in combinatie met de andere materialen worden gebruikt. Allemaal met hetzelfde doel: Alle kinderen voelen zich gezien en gehoord. 

Hoe zetten jullie de ervaringsdeskundigheid en expertise in voor de kinderen in het onderwijs?

Wij geven trainingen op scholen en instellingen door heel Nederland en België over de door ons ontwikkelde methodiek. Tijdens deze trainingen leren wij professionals te werken met de materialen die wij ontwikkeld hebben. Ook leiden we mensen op die namens ons trainingen mogen geven op de school of praktijk waar zij werken.

Wat is jullie ervaring met kinderen met een ondersteuningsbehoefte?

Wij werken al jaren met kinderen en leerlingen in het onderwijs en daarnaast heeft Robine zelf twee kinderen die ondersteuning nodig hebben. We hebben daarom veel ervaring met verschillende uitdagingen.  

Waarom organiseren jullie een speciaal Festival over Executieve Functies?

We willen dat iedereen kennis maakt met executieve functies omdat een goede ontwikkeling ervoor zorgt dat je je goed kunt handhaven in de maatschappij. In oktober 2022 vindt alweer ons derde online Festival Executieve Functies En Zo! plaats. We proberen ook deze keer weer een gevarieerd en interessant programma samen te stellen voor iedereen die met kinderen en tieners werkt. Ook voor ouders met kinderen zal het leerzaam en interessant zijn om de masterclasses van de experts te volgen. Ouders kunnen thuis veel doen aan het ondersteunen van de executieve vaardigheden van hun kind.

Kunnen ouders samen met het kind ook aan de slag met de gesprekskaarten voor Executieve Functies?

Dat kan zeker. De stellingen op de kaarten geven een handreiking om over de executieve vaardigheden met je kind in gesprek te gaan. Zo kun je samen ontdekken wat je kind nog lastig vindt of waar je kind juist erg goed in is. Deze gesprekken zijn ontzettend waardevol. Naar aanleiding van dit gesprek over vaardigheden kunnen jullie samen bespreken wat er nodig is om de vaardigheid beter te ontwikkelen. Zo kun je bijvoorbeeld samen tot de conclusie komen dat het handig kan zijn om al ’s avonds je spullen voor de volgende dag klaar te leggen. Of dat je een checklist maakt waar je op kunt afstrepen welke klusjes je al gedaan hebt. Naast de Gesprekskaarten kunnen ouders ook het Executieve Functies Spel spelen of met behulp van de informatie uit onze Spellenmap ontdekken welke spelletjes geschikt zijn om vaardigheden te oefenen. 

Waar worden jullie blij van of krijg je energie van?

Wij worden blij van een kind dat zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelt. Een blij kind is het mooiste wat er is.  

Als afsluiter: Wat is jullie tip aan ons, de moeders/verzorgsters met een kind met een ondersteuningsbehoefte?  

Blijf in gesprek en in goed contact met je kind. Observeer en ontdek samen wat je kind nodig heeft om zich te ontwikkelen. Laat je kind successen ervaren en beweeg met je kind mee. 

Webinar Executieve Functies

Op 29 augustus geven Robine en Tineke een webinar voor Balans over executieve functies. Je kunt je hier aanmelden.