Wat kan je doen als je kind zich niet veilig voelt op school?
Heb je het gevoel dat er iets niet helemaal klopt? Komt je kind uit school met verhalen over pesten of vervelende opmerkingen die worden gemaakt? Lijkt je kind bang om naar school te gaan, of heeft je kind bijvoorbeeld vaak buikpijn of hoofdpijn als het tijd is om naar school te gaan? Wordt je kind buitengesloten of (denk je dat) je kind straf krijgt op een manier waar jij niet achter staat? Of je kind daadwerkelijk niet veilig is, of dit ‘alleen’ zo voelt, is niet het belangrijkste, het kan allebei grote impact hebben. Wacht dus niet af, maar onderneem actie. In dit artikel lees je wat je allemaal zou kunnen doen.
‘Mijn zoon wordt heel erg gepest op school. Zo erg dat hij niet meer naar school durft. Hij wordt uitgescholden, zijn spullen worden verstopt en hij wordt geduwd en geslagen. Ik heb hierover gepraat met de juf en de schooldirecteur. Maar die doen er eigenlijk niks mee. De Pesters worden niet aangesproken op hun gedrag. Tegen mijn zoon zeggen ze dat het allemaal wel meevalt en dat hij zich niet zo aan moet stellen. Ik heb een klacht ingediend maar nu willen ze mij en mijn zoon dus liever weg hebben. Ik ben ook aan het zoeken naar een andere school, maar ik wil wel dat er naar deze zaak wordt gekeken. Mijn zoon is niet het enige kind wat last heeft van deze situatie.’
De school moet zorgen voor een veilige omgeving. Er moet beleid zijn dat gericht is op de veiligheid van leerlingen, de school moet de veiligheidsbeleving van leerlingen monitoren en zorgen dat er een coördinator is die het beleid voor tegengaan van pesten coördineert en optreedt als aanspreekpunt. Ook moet de school maatregelen nemen als dat nodig is. De school moet een veiligheidsplan hebben. Een pestprotocol kan een onderdeel zijn van dit plan, maar dit is niet verplicht.
Als er met de leerkracht geen gesprek mogelijk is, of als gesprekken niet (genoeg) helpen, ga dan op zoek naar informatie en zoek het hogerop. De school moet een pestprotocol en veiligheidsplan hebben. Vraag deze documenten op. Zo kan je kijken wat erin staat en of de school ook doet wat erin staat. Hier kun je met de school dan weer gericht het gesprek over aangaan. Als gesprekken met de leerkracht en/of intern begeleider of zorgcoördinator niet helpen, kan je de schoolleider erbij betrekken. Als het om pesten gaat, zoek dan in de schoolgids of het pestprotocol op wie de (anti) pest-coördinator is en neem (ook) daar contact mee op.
Als óók contact met de schooldirecteur niet (genoeg) helpt, kun je misschien hulp vragen aan de vertrouwenspersoon. De vertrouwenspersoon van de school zelf, de interne vertrouwenspersoon, heeft deze taak meestal naast een andere, vaste, functie, zoals die van leerkracht of intern begeleider/zorgcoördinator. Daarom is het niet altijd mogelijk of zinvol om contact op te nemen met de interne vertrouwenspersoon van de school. Het schoolbestuur waar de school onder valt (zie de schoolgids), heeft meestal (ook) een externe vertrouwenspersoon in dienst. Al is het niet altijd makkelijk om deze te vinden. Als je wilt, kunnen wij je daarbij helpen. Neem dan even contact op met ons steunpunt sociale veiligheid op school.
Als ook dát niet tot een oplossing leidt óf je kunt de externe vertrouwenspersoon niet vinden, kun je ook nog contact opnemen met het schoolbestuur om een gesprek aan te gaan. Of om een klacht in te dienen over de gang van zaken. De klachtenprocedure zou je moeten kunnen vinden op de website van het schoolbestuur en/of in de schoolgids. De vertrouwenspersoon kan eventueel ook helpen bij het indienen van een klacht.
Het kan ook nog een mogelijkheid zijn om contact op te nemen met de MR (medezeggenschapsraad) of de GMR (de MR van alle scholen van het schoolbestuur). Daarvoor geldt wel dat zij niet gaan over individuele situaties. Maar als het gaat om het structureel (niet) handelen van de school (het schoolbestuur), en/of iets waar meer leerlingen en/of ouders mee te maken hebben, kun je mogelijk wel bij de (G)MR terecht.
De inspectie van het onderwijs behandelt geen individuele klachten van ouders. Maar de vertrouwensinspecteur is er speciaal voor situaties waarin het gaat over sociale veiligheid, waaronder ook seksueel grensoverschrijdend gedrag. Goed om te weten: De vertrouwensinspecteur geeft alleen advies, maar onderneemt zelf geen actie.
‘Mijn dochter heeft ADHD, maar misschien is ze ook wel hoogbegaafd. Ze zit op speciaal onderwijs. Er is wel een OPP maar wij krijgen dat niet te zien, dat is toch raar? Ze zetten mijn dochter elke dag uren alleen op de gang en ze zegt dat de juf tegen haar schreeuwt. Ze is bang om naar school te gaan. Niemand gelooft ons of wil er iets aan doen. School zegt dat we haar meer medicatie moeten geven, maar wij vinden het al genoeg en thuis hebben we geen problemen met haar! Wat kunnen we doen?’
Soms is een situatie zo ernstig of uit de hand gelopen, dat het niet (meer) verantwoord is om je kind eraan bloot te stellen. Of durft je kind niet meer naar school te gaan. Het is belangrijk dat ouders wettelijk gezien het recht en de plicht hebben om zorg te dragen voor het welzijn en de ontwikkeling van hun kind (art 1:247 BW). Daarom kan niet van ouders worden verwacht dat zij hun kind naar een plek sturen waar diens veiligheid niet is gewaarborgd.
Je kind heeft niet alleen leerplicht, maar vooral ook leerrecht, onder andere op grond van het IVRK (Internationale verdrag voor de rechten van het kind). https://www.kinderrechten.nl/kinderrechten-vw/artikel-28-onderwijs/. Zolang de situatie op school niet veilig is, kan je kind daar niet naartoe. Je kind zou (tijdelijk) onderwijs kunnen volgen op een andere locatie, of online. Bijvoorbeeld via IVIO Wereldschool. De vraag is wat passend is in jullie situatie. De school kan in theorie ook (tijdelijk) onderwijs en/of een leerkracht inkopen.
- Neem gesprekken altijd op, dat mag, ook zonder dat je dat van tevoren aangeeft. De opname mag je alleen niet verspreiden, is puur voor eigen gebruik. Je kunt er wel een verslag mee maken om te zorgen dat goed op papier komt te staan wat er is besproken/afgesproken.
- Zorg dat als er een gesprek is, het doel van het gesprek en de agendapunten duidelijk zijn (en wie er aanwezig zijn)
- Bevestig voor je eigen dossiervorming altijd wat je mondeling/telefonisch hebt besproken.
- Het kan voor je eigen overzicht handig zijn een tijdlijn te maken. Wat is wanneer gebeurd/besproken/afgesproken.
- Het kan verstandig zijn om het dossier van je kind op te vragen om te zien wat er over hem of haar, of over jou/jullie als ouder(s) is vastgelegd en/of gedeeld met anderen.
- Maak tijdens gesprekken zo duidelijk mogelijke afspraken binnen vaste termijnen. Als afspraken niet worden nagekomen, kun je indien nodig opschalen.
- Neem iemand (bijvoorbeeld een vriend(in) of familielid) mee naar een gesprek
- Misschien is het zinvol om de school te wijzen op de hulp en het advies van de stichting School en Veiligheid
- Maak een to-do lijst
- De kinderombudsman
- Het ouder- en jeugdsteunpunt van het samenwerkingsverband (SWV) (in de schoolgids moet je kunnen vinden onder welk SWV je valt)
- Een onderwijsconsulent
- Onafhankelijke cliëntondersteuning
- Onderwijsmediation (dat zou de school moeten bekostigen)
- De gemeenteraad en/of de wethouder onderwijs van jouw gemeente
Mijn kind met autisme zit op het speciaal onderwijs. De school doet geen aanpassingen. Mijn kind moet gewoon maar meedoen. De juf grijpt mijn kind bij de arm. Ook maakt ze mijn kind expres boos en als hij dan boos is zegt ze dat hij rustig moet zijn. In het OPP staat precies wat hij nodig heeft. Ik heb dit al zo vaak op school besproken maar er verandert niks. Wat kan ik nu nog doen?’
