‘Het schrijven van mijn boek was zelftherapie’
TEKST CHRIS REINDERS
Marije Pietersma (43) publiceerde begin 2023 het deels autobiografische Vleugels met een pleister over haar ‘late’ autismediagnose. Sinds september schrijft zij maandelijks een blog voor de website en de nieuwsbrief van Balans.
Het boek is in ‘eerste instantie’ een roman over hoofdpersoon Maaike Peters, vertelt Marije begin augustus in een openhartig telefoongesprek. ‘Sommige delen zijn verzonnen. Zoals de vroegere gezinssituatie. Wat Maaike meemaakt, is echter niet uit de lucht gegrepen en is gebaseerd op wat ikzelf heb meegemaakt. De medische zaken en de diagnoses beschreven in het boek zijn echt.’
Autofictie
Vleugels met een pleister is volgens de auteur te typeren als ‘autofictie’. ‘Eigenlijk is het geschreven als een soort zelftherapie. Ik bleek in 2021 een knetter van een burn-out te hebben. Daarbij dacht ik altijd aan mensen die helemaal niets meer kunnen en de hele dag op bed liggen. Maar bij mij pakte die anders uit. Ik kreeg epileptische aanvallen. Niet één, maar wel acht op een dag. Een neuroloog kon niets vinden en hield het op iets psychisch. Uiteindelijk werd de diagnose autisme gesteld. Ik ben er vervolgens veel over gaan lezen. En bedacht dat meer vrouwen eronder lijden. Ik moest het gaan opschrijven, realiseerde ik me. Als herkenning, maar ook als ondersteuning voor anderen.’
Pleisters plakken
Ze schreef het boek, zoals ze het zelf aanduidt, in de ‘recordtijd’ van zes weken. De titel verwijst naar ‘de ontsnapping’ die vrouwen volgens Marije hebben nadat ze door de hooggespannen verwachtingen die aan hen gesteld worden op ‘de bodem van de put’ zijn beland. Want vrouwen, zo vervolgt Marije, hebben vaak het gevoel dat ze voortdurend alles moeten doen om succesvol te zijn. En doen dus ook alles om dat te zijn. ‘Ze moeten steeds maar hoger vliegen, totdat ze in de put liggen. Tot de vleugels kapot zijn en ze niet meer kunnen vliegen. Maar ik heb gemerkt dat dat niet het einde van de wereld is. Als je weet waar je hulp kunt vinden, kun je pleisters plakken en weer gaan vliegen.’
Geringe kennis
De pleister die Marije heeft geplakt, is het oprichten van een ‘autismeclubje’. Via sociale media heeft ze een groepje mensen om zich heen verzameld die de diagnose autisme of adhd hebben. Met hen deelt ze ervaringen. Eén ervan is de geringe kennis bij de reguliere psychologie in Nederland over autisme bij vrouwen, zegt Marije. De diagnose is gesteld bij een particuliere instelling. Haar psycholoog noemde dat pure geldverspilling. ‘Hoezo, autisme?! Je bent toch een empathisch mens, sociaal en creatief? was haar reactie.’ Een second opinion bij het Centrum Autisme Haaglanden in Den Haag bevestigde de eerder uitgesproken diagnose. Verwijten doet ze de artsen en haar psychologen niets. ‘Er is simpelweg nog weinig over bekend. Pas de laatste tien jaar wordt autisme bij vrouwen gediagnosticeerd. Wat ik wel vervelend vind, was de reactie van de bedrijfsarts: Ga maar naar huis. Dat vond ik zo erg om te horen. Bedrijfsartsen kijken bij de diagnose autisme en adhd in het algemeen ook niet verder. Niet naar wat iemand wel kan. Zo zitten er tachtigduizend mensen, ook met een hoge intelligentie, gewoon thuis.’
Burn-out
Nu Marije eenmaal de diagnose heeft gekregen, snapt ze veel van de ‘ongemakken’ die ze in haar 43-jarige leven ondervond en ook waardoor die veroorzaakt werden. Ze had moeite met het onderhouden van relaties. Begreep mensen ook lang niet altijd. Kon gezichten moeilijk lezen. Dat was allemaal behoorlijk lastig in haar werk, stelt ze.
‘Ik durfde ook geen nee te zeggen. Voor de buitenwereld was ik heel sociaal. Ik ging overal mee naartoe. Werkte ook het hardst van iedereen.’ En ze keek ook naar anderen in haar omgeving. Hoe die het wel redden om naast een baan een uitgebreid sociaal leven te hebben: uitgaan op vrijdag en op zaterdagmorgen weer de kinderen naar het sportveld begeleiden. Ze voelde zich min of meer een loser vergeleken met hen. En dus ging ze door. ‘Maar mijn brein kon alle prikkels niet meer aan, raakte oververhit en dat leidde dus tot de burn-out en de epileptische aanvallen.
Geen vrolijk verhaal
Het schrijven van Vleugels met een pleister was zelftherapie, herhaalt Marije. ‘Het is natuurlijk geen vrolijk tralala-verhaal. Ik dacht bij de publicatie: straks herkent niemand er iets in. Dat was ook wel goed geweest. Het is fijn geschreven, zeggen de lezers. Daar ben ik blij om. Sommigen herkennen zich in het verhaal. En durven nu naar de huisarts te stappen. Dan denk ik: wat vervelend eigenlijk.’ Ze krijgt vaak de vraag of er een vervolg komt. Het boek stopt als Maaike de diagnose autisme krijgt. Maar wat nu, wat gebeurt er daarna? is wat veel lezers willen weten, zegt Marije. ‘Misschien komt er een tweede boek. Misschien.’
Marije Pietersma is commercieel manager en verteller over neurodiversiteit bij The Brain Hub. Lees hier meer over haar en haar boek Vleugels met een pleister. Op Instagram schrijft ze over ASS en neurodiversiteit op haar kanaal @The_Autfluencer. Lees de blogs van Marije op onze website.
Dit artikel verscheen eerder in Balans Magazine 3 2023. Wil je ook ons magazine ontvangen? Word dan nu lid. Bekijk hier de voordelen.
