De privacy van je kind in het onderwijs en de jeugdzorg
In het onderwijs en de jeugdhulp/jeugdzorg, worden gevoelige persoonsgegevens verwerkt van jou en van je kind. Het is belangrijk om deze gegevens goed te beschermen. In dit artikel leggen we uit waarom.
Waarom is het recht op privacy zo belangrijk?
Het recht op privacy is een grondrecht, én een mensenrecht. Een voorwaarde om vrij te zijn in wie je bent en wat je doet. De regels in de AVG zijn bedoeld om regie te houden over de gegevens van je kind en van jou. Het is goed om je er bewust van te zijn waarom en door wie je gegevens (mogen) worden verwerkt, wie daar toegang toe hebben en waar en hoe lang die gegevens worden bewaard. En dat je jouw gegevens kunt laten corrigeren of verwijderen, als dat nodig is.
Bescherm gevoelige persoonsgegevens
Er zijn verschillende soorten persoonsgegevens. De AVG benoemt expliciet bijzondere persoonsgegevens. Bijzondere persoonsgegevens zijn, onder andere gegevens, over de gezondheid. Dit betreft óók gegevens over de geestelijke gezondheid, zoals bijvoorbeeld een DSM diagnose, of een psychologisch rapport.
Het verwerken van bijzondere persoonsgegevens is verbóden, tenzij er een uitzondering is, zoals beschreven in artikel 9, lid 2 van de AVG. Naast deze wettelijke uitzondering van het verbod op het verwerken van deze gegevens, moet het verwerken hiervan noodzakelijk zijn, én moet er een grondslag zijn voor de verwerking.
Het is van groot belang de bijzondere persoonsgegevens van je kind goed te beschermen. Als onzorgvuldig wordt omgegaan met dit soort persoonlijke informatie, kan dit bijvoorbeeld gevolgen hebben bij de toelating tot een school of (andere) opleiding, het vinden van een baan of het vinden van woonruimte.
Let dus goed op als gevraagd wordt om inzage in, of het verstrekken van bijzondere persoonsgegevens, zoals een psychologisch rapport. Het is een grondrecht om de privacy van je kind (en jezelf) te beschermen. Het is de wettelijke plicht van een organisatie om informatie te geven over de noodzaak en de grondslag voor het verwerken van persoonsgegevens. Niet een ‘gunst’ die zij jou verlenen.
Voorkom onnodige verspreiding van (bijzondere) persoonsgegevens
Helaas horen wij regelmatig van ouders dat het recht op privacy van kinderen en ouders in het onderwijs en in de jeugdhulp/jeugdzorg, niet wordt gerespecteerd. Er wordt bijvoorbeeld gevraagd om (bijzondere) persoonsgegevens, waar een school of gemeente lang niet altijd een grondslag voor heeft. En/of niet noodzakelijk zijn, en/of waar geen wettelijke uitzondering voor geldt. Deze gegevens blijven ook nog vaak ‘hangen’ in een dossier. En worden soms nog jarenlang gedeeld tussen scholen, of andere organisaties. Terwijl het verwerken van die gegevens misschien niet noodzakelijk is, de gegevens überhaupt niet verwerkt (hadden) mogen worden en misschien niet eens (meer) kloppen. En je soms zelfs niet eens wéét welke gegevens een organisatie heeft van je kind en/of van jou.
Maar ik heb toch niets te verbergen?
Het gaat niet om verbergen, maar om beschermen. Het delen van bijzondere persoonsgegevens brengt risico’s met zich mee. Helaas wordt er niet altijd zo zorgvuldig mee omgegaan als zou moeten.
Door goed te letten op de privacy van je kind én van jezelf, voorkom je zoveel mogelijk dat er gevoelige gegevens over jullie in omloop zijn. Zo bescherm je jezelf en je kind tegen negatieve gevolgen, beeldvorming en besluiten die mogelijk ontstaan op basis van die (mogelijk onjuiste, niet meer relevante, incomplete of onrechtmatig verkregen) gevoelige en/of bijzondere persoonsgegevens.
Wat als het misgaat?
Het kan zijn dat je erachter komt dat er gegevens van je kind, of van jezelf worden verwerkt, terwijl daar geen grondslag en/of noodzaak voor is. Of je krijgt het dossier niet als je dat opvraagt. Wat kun je dan doen?
Je kunt bijvoorbeeld de gegevens van de functionaris gegevensbescherming (FG) van de school of de gemeente opzoeken. En je verzoek om wijziging of om inzage of een kopie van het dossier daar (nog eens) doen. Als je dan nog steeds geen reactie krijgt, kun je bijvoorbeeld een melding doen bij de Autoriteit Persoonsgegevens, een klacht indienen bij het schoolbestuur, of contact opnemen met het juridisch loket, je rechtsbijstandsadviseur of een advocaat, gespecialiseerd in privacy.
Informatie over privacyrechten
In het artikel: ‘Hoe bescherm je de privacy van je kind en van jezelf‘ lees je meer over wat je rechten zijn als het gaat om (bijzondere) persoonsgegevens van je kind én jezelf. En hoe je deze gegevens het beste kunt beschermen.
Enquête en webinar(s)
Dit artikel is een onderdeel van onze campagne ‘’Privacy, een zaak van ouders?!’’, waarin wij onderzoek doen met enquêtes over privacy in het onderwijs en bij het aanvragen van jeugdzorg bij de gemeente, informatie verstrekken door het plaatsen van artikelen in onze nieuwsbrief en BalansMagazine, en een webinar over privacy organiseren. Zo vergroten we de bewustwording over het belang van privacy en informeren we jou over de rechten van je kind en van jezelf.
Met de resultaten uit onze enquêtes over privacy in het onderwijs en bij het aanvragen van jeugdhulp/jeugdzorg bij de gemeente, krijgen we inzicht in hoe het staat met de privacy van ouders en kinderen in het onderwijs en bij het aanvragen van jeugdhulp/jeugdzorg. Van de resultaten maken wij een rapport met conclusies en aanbevelingen. Dit rapport brengen wij onder de aandacht bij de pers, in politiek en bij de betreffende ministeries, om daarmee jouw belangen en die van je kind te behartigen.
Links naar enquêtes
Dus, doe mee en vul de 2 enquêtes in! Hoe meer reacties, hoe beter inzicht we krijgen over hoe het met de privacy in het onderwijs en bij het aanvragen van jeugdhulp/jeugdzorg gesteld is.
De enquête over onderwijs vind je via deze link.
De enquête over privacy bij het aanvragen van jeugdhulp/jeugdzorg vind je via deze link.
Check onze agenda
In november 2023 organiseren wij een webinar waarin wij informatie geven over de privacy in het onderwijs en bij het aanvragen van Jeugdhulp/Jeugdzorg. Houd de agenda op onze website in de gaten, of volg ons op social media om te zien wanneer dit webinar plaats zal vinden.
Houd onze websiste/social media in de gaten voor verdere berichtgeving over onze campagne ‘Privacy, een zaak van ouders?!’.
Heb jij vragen over (privacy in) jeugdhulp, -zorg of onderwijs?
Heb jij vragen over de privacy van je kind of die van jezelf? Of over jeugdhulp, -zorg of onderwijs voor jouw kind? Bel dan eens met onze advieslijn. Daar kom je in contact met ervaringsdeskundige ouders die vrijwillig andere ouders helpen met hun kennis en ervaring. Met tips en adviezen, maar ook met een luisterend oor, begrip en (h)erkenning. Wil je Balans steunen? Word dan (steun)lid, of doe een donatie! Ieder bedrag is welkom. Wil je ons helpen? Word dan ook vrijwilliger!
Dit artikel kwam tot stand met hulp van mr. Willem van der Voet, advocaat privacyrecht.
