Op deze pagina lees je wat jongeren met autisme ervaren in de dagelijkse praktijk op een havo/vwo-school. Veel ouders herkennen driekwart van onderstaande dingen bij hun eigen kind met autisme / Asperger / PDD-NOS / ASS.

Stel je eens voor dat je op de middelbare school zit en driekwart van deze dingen dagelijks meemaakt. Hoe zou dat zijn?

Tijdens de les

Autisme op reguliere havo/vwo is……

• ……..plotseling een afzonderneiging hebben omdat je overprikkeld bent
• …….. moeite kunnen hebben met het accepteren van lesstof waar je het niet mee eens bent
• …….. in (onzichtbare) stress raken als aangekondigde activiteit in les niet doorgaat
• ……. regelmatig een ‘zetje’ nodig hebben om te kunnen beginnen met een taak
• ……. langzaam schrijven, daardoor dingen missen
• ……. presentatie niet voorbereid hebben omdat het niet in Magister stond
• ……. huiswerk niet gedaan hebben omdat einde vorige les te onoverzichtelijk was, niet genoteerd
• ……. meer dan gemiddeld last hebben van geluiden in de klas
• ……. bij groepsopdrachten niet snappen hoe je een rolverdeling kunt maken
• ……. de toets goed geleerd hebben maar door #faalangst toch een onvoldoende halen
• ……. denken dat je ’t beter alleen op kan lossen, geen vragen stellen, terwijl je het niet goed begrijpt
• ……. bij wiskunde de tussenstappen niet vermelden omdat je denkt dat het niet relevant is (tips)
• ……. boos zijn op jezelf vanwege 1 fout ook al had je 90% goed
• ……. de vraag niet kunnen beantwoorden omdat die te veel ruimte biedt voor interpretatie (tips)
• ……. de stof prima kennen maar de vraagstelling van de toets niet begrijpen (tips)
• ……. opgaven letterlijk nemen, niet inzien wat de docent eigenlijk verwacht (tips)
• ……. van slag raken, niet meer kunnen werken omdat je onverwacht in ander groepje moet zitten
• ……. je in een klas van 30 veel minder goed kunnen concentreren dan in vorige klas van 14
• ……. zo nu en dan wegdromen en daarvoor weinig begrip ontvangen
• ……. je onoplettend gedragen of helemaal niet reageren, daarmee docent irriteren
• ……. boos worden omdat de PC die jij koos defect is, terwijl er nog werkende PC’s vrij zijn
• ……. niet kunnen kiezen, omdat je je eindeloos bedenkt waarom die andere misschien nog beter is
• ……. moeite hebben om aan einde les alle spullen in te pakken, veel kwijtraken

Rondom de les

Autisme op reguliere havo/vwo is …….

• ……. niet alleen naar school durven fietsen als het donker is
• ……. in paniek raken bij een vertraging onderweg naar school
• ……. in (onzichtbare) stress raken bij plotselinge veranderingen in rooster
• ……. na elke lokaalwisseling bij moeten komen van de drukte op de gang
• ……. simpele dingen vergeten wegens te vol hoofd
• ……. van slag zijn als spullen op een andere plek liggen dan normaal
• ……. de hele dag je spullen bij je dragen omdat je je kluisje niet open krijgt
• ……. het niet voor elkaar krijgen om op een schooldag al je eten en drinken op te krijgen
• ……. je niet kunnen houden aan regels die naar jouw mening onduidelijk zijn
• ……. stress krijgen van bijwonen feestelijke schoolactivititeiten #overprikkeling
• ……. op school zoveel indrukken te verwerken hebben dat je uitgeput thuiskomt
• ……. bij leren groot proefwerk in paniek raken en niet kunnen inschatten hoeveel tijd nodig
• ……. stress hebben over je achterstanden terwijl je cijfers wel goed zijn

Interactie

Autisme op reguliere havo/vwo is…….

• ……. het sociaal niet kunnen bijbenen en je daarom eenzaam voelen
• ……. ongeïnteresseerd overkomen omdat je de informatie en indrukken nog aan het verwerken bent
• ……. proberen om grapjes te maken, maar klasgenoten begrijpen ze niet (en jij hun grapjes ook niet)
• ……. ongemerkt over grenzen ander heengaan vanwege heftige emotie over (plaag)gedrag anderen
• ……. klasgenoten hebben die graag bij jou een paniek- of woedeaanval uitlokken
• ……. veel energie kwijt zijn aan sociale aspecten, daardoor te weinig aandacht voor lesstof
• ……. serieus ingaan op een opmerking die als grapje bedoeld was
• ……. erbij willen horen, maar geen regels willen overtreden (wat zij wel doen)
• ……. geen vrienden durven maken omdat je bang bent raar gevonden te worden
• ……. een buitenbeentje zijn en daarom genegeerd worden door klasgenoten #eenzaam
• ……. gevoel van onveiligheid krijgen als vertrouwde klasgenoot of mentor niet in de buurt is
• ……. op school een rol spelen om zo normaal mogelijk te lijken, ondertussen alles opkroppen
• ……. bang zijn voor extra aandacht van leraren, hoe bemoedigend ook bedoeld

Reactie van Anneke de Grood, moeder van een kind met autisme dat cognitief havo/vwo aankan:

Ik ben het zo eens met je lijst. Wat goed dat je dit verzamelt. Er wordt te makkelijk gedacht ‘probeer het maar op het regulier’ of ‘met een paar aanpassingen komen we er wel’. Het is echt veel moeilijker dan zelfs wij als ouders ons kunnen voorstellen.

Daarom is het zo belangrijk dat scholen en samenwerkingsverbanden meerdere niveaus van arrangementen bieden! Ingrid Bilardie’s blog Speciaal Onderwijs, ja, nee, misschien? geeft een mooi overzicht van typische leerproblemen waar kinderen met autisme mee te maken kunnen hebben op school. Iedereen is anders, via goed observeren kun je erachter komen welke leerproblemen wel en niet voorkomen bij een specifiek kind met autisme. Zie ons overzicht Wanneer speciaal en wanneer regulier vo? Welk type school? voor voor- en nadelen van speciaal onderwijs en verschillende vormen van regulier onderwijs. Ben jij docent en herken je deze situaties bij jouw leerlingen? Wil je meer weten over wat je kunt doen om ze te helpen? Kijk op onze pagina Tips bij autisme en Asperger op de middelbare school, daar staan diverse links en tips. Wil je zelf ervaren hoe het is om autisme te hebben? Ga eens naar een AutismeBelevingsCircuit (ABC)!

Zo kan het ook!

Autisme op autipassend havo/vwo is…….

• ……. zeggen dat je autisme hebt en geaccepteerd worden. 
• ……. ervaren dat je anders bent, maar toch mee kunnen doen. 
• ……. bij feedback van medeleerlingen dat je weinig intonatie laat horen in je presentatie, van de docent horen dat het bij je hoort en niet meebeoordeeld wordt. 
• ……. docenten hebben die je ouders bemoedigen en zeggen dat ze wat vaker mogen mailen dan gebruikelijk is. 
• ……. ingedeeld worden met een bekende, vertrouwde leerling als je een les hebt buiten je eigen klas om. 
• ……. van je gymdocent de ruimte krijgen om de kat uit de boom te kijken en een een compliment krijgen, zodat je gym een leuk vak vindt. 
• ……. op je rapport een opmerking van je mentor krijgen dat ze trots is op je behaalde resultaten. 
• ……. van je ambulant begeleidster horen dat als je hoofd echt vol zit en je zo moe bent van alle indrukken dat je dan best een dag thuis mag blijven. 
• ……. je zo veilig voelen in de klas dat als de mentor vraagt wie geen Sinterklaas wil vieren met de klas je als enige je hand op durft te steken.