Home / Kennisbank / Kennisbank: Ontwikkelingsproblemen / Kennisbank: Wat zit er achter moeilijk gedrag? / Autisme en vastlopen in je hoofd

Autisme en vastlopen in je hoofd

Mensen met autisme kunnen vastlopen in hun hoofd door hun andere manier van waarnemen en denken, en doordat ze zich proberen te conformeren aan de manier waarop neurotypische mensen zich gedragen. Als het te veel wordt, kunnen ze uiteindelijk exploderen of juist in zichzelf keren. Op deze pagina vind je meer informatie over hoe dat vastlopen kan gebeuren en wat je daarvan merkt, zoals executive dysfunction, autistic burnout, autistic meltdown en autistic shutdown.

Andere informatieverwerking

Mensen met autisme hebben een andere manier van informatieverwerking dan neurotypische mensen. Die kenmerkt zich onder andere door het waarnemen van veel detailinformatie en door een andere manier van denken. Soms kan dit ertoe leiden dat iemand met autisme “vastloopt in zijn hoofd”. Meestal wordt dat toegeschreven aan overprikkeling (voor meer informatie hierover zie onze pagina’s over overprikkeling en onderprikkeling), of aan een vertraagde informatieverwerking.

In haar boek “Autisme ontrafelen” schrijft Martine Delfos dat het geen traagheid van de informatieverwerking is, maar meer tijd nodig hebben vanwege de precisie, via het geven van aandacht aan details. “Wanneer iemand die precies is, geconfronteerd wordt met een contradictie van de feiten, kan hij niet gemakkelijk verder gaan, maar blijft hij stilstaan op dezelfde plek in zijn geest.” Mensen met autisme hebben volgens haar een dieper en meer doordacht inzicht, dat soms langzamer tot stand komt dan bij mensen zonder autisme.

Energieslurpers

Sommige dingen die voor de meeste mensen “vanzelf” gaan, kunnen bij mensen met autisme veel energie kosten. Hoeveel energie het kost, verschilt natuurlijk van activiteit tot activiteit en van persoon tot persoon: mensen met autisme zijn heel verschillend in wat ze goed kunnen, waar ze moeite mee hebben, en in welke mate ze het wel of niet goed kunnen.

Twee belangrijke aspecten die energie kunnen slurpen zijn overprikkeling en “doen alsof”.

Een overdaad aan externe prikkels (waarnemingen) of interne prikkels (gedachten, emoties) bij mensen met autisme ervoor kan zorgen dat er minder energie over is om nieuwe dingen te verwerken: er ontstaat een soort informatie-file.
Bianca Toeps schrijft in een blog: “Mensen met autisme die meer en meer leren hoe ze “normaal” kunnen doen, spenderen daar meer en meer energie aan. Scoren zo een normale baan, hoera, maar moeten in die baan wel non-stop die “act” volhouden.”

Wat er gebeurt bij overbelasting

Bianca Toeps beschrijft autistic burnout als wat er gebeurt als iemand met autisme te lang over z’n grenzen is gegaan. “Dan klapt zo’n persoon dicht, en lijkt deze “autistischer” te worden. Dat is niet zo: de persoon was altijd al autistisch, maar de energie om dat te verbergen is even op.”

Over executieve functies schrijft ze: “Wanneer ik voel dat het “op” begint te raken, neemt de executive dysfunction exponentieel toe. Executive dysfunction is het onvermogen bepaalde taken uit te voeren. Vooral ingewikkelde taken, die in kleine stapjes moeten worden verdeeld. Zo kan de taak “ruim je kamer op” een onoverkomelijke hobbel worden, want waar begin je? En als je dan dít doet, kan je dan niet beter eerst dát doen? Maar dan moet je eigenlijk ook nog even dát… En daarvoor moet je een krat kopen en de winkel is nu dicht en en en… Het autistische brein explodeert en er wordt uiteindelijk helemaal niks opgeruimd. In het ergste geval komt vervolgens iemand de autist voor lui uitmaken.“

Als er te veel interne of externe prikkels zijn in korte tijd, zo veel dat het niet meer met een beetje achterstand verwerkt kan worden, kan er een soort kortsluiting optreden in je hoofd. Dan kan het gebeuren dat je explodeert (autistic meltdown) of dichtklapt (autistic shutdown).

De Facebook-pagina “autisme=” maakt naast de shutdown onderscheid tussen twee vormen van meltdown: uitbarsting en instorting. Bij een uitbarsting is de ontlading naar buiten gekeerd en bij een instorting is de ontlading naar binnen gekeerd. Het verschil tussen de instorting en de shutdown is dan dat de instorting (de inwaartse meltdown) vooral geleid wordt door angst en andere negatieve emoties, en bij shutdown is er een vervreemding, dissociatie.

Het verschil tussen een uitbarsting door overprikkeling en een woedeaanval wordt geïllustreerd door het schema “Meltdown or Tantrum?” hiernaast. Het komt erop neer dat als een kind het doet om zijn zin te krijgen, en zichzelf nog onder controle heeft, dan is er geen sprake van een meltdown zoals hierboven bedoeld, die meer iets is wat iemand overkomt.

Het is natuurlijk de kunst om te voorkómen dat het zover komt. Voor tips, zie overprikkeling en onderprikkeling, hoe overprikkeling te voorkomen en hoe onderprikkeling te voorkomen.

Autisme en vastlopen in je hoofd

Andere informatieverwerking

Energieslurpers

Wat er gebeurt bij overbelasting

Zoek op deze website:

Categorie

Diagnose/Aanleg

Leeftijd

Regio

Documenttype

Contact

Nuttige links

Balans advieslijn

Bel ons

All Rights Reserved

| Powered by Project - Icarus

Autisme en vastlopen in je hoofd

Andere informatieverwerking

Energieslurpers

Wat er gebeurt bij overbelasting

Zoek op deze website:

Categorie

Diagnose/Aanleg

Leeftijd

Regio

Documenttype

Tags

Contact

Nuttige links

Balans advieslijn

Bel ons