Met deze aanpak willen we leesproblemen voorkomen
In 2019 is de gemeente Brunssum met de pilot Preventieve Dyslexiezorg gestart. Dit betekent: al vroeg leesproblemen opmerken en er meteen gericht iets aan doen. Samen met de ouders. Om zo te voorkomen dat kinderen later, na vaak veel frustratie, specialistische hulp nodig hebben. Als die hulp later toch nodig blijkt, verloopt die soepeler omdat partijen elkaar al kennen.
Marinke Reubzaet (psycholoog, dyslexie- en dyscalculiespecialist, ontwikkelaar/beheerder dyscalculiezorg en rekenen bij RID) en Simone Kerkhove (gemeente Brunssum, beleidsmedewerker onderwijs, mede namens wethouder onderwijs, mevrouw V. Hermans). Vanuit hun rol nemen zij het voortouw voor de pilot Preventieve Dyslexiezorg.
Wat houdt de pilot Preventieve Dyslexiezorg in?
Simone Kerkhove: ‘Bij peuters en kleuters wordt al in de groep meegekeken. Bij kinderen die opvallen in hun spraak/taalontwikkeling, wordt een logopedische screening uitgevoerd op vroege signalen van mogelijke leesproblemen. Op die manier kunnen we snel doorverwijzen naar logopedie of een KNO-arts als dat nodig is. We houden deze jonge kinderen goed in de gaten en helpen leerkrachten door advies te geven. Dit heeft meteen positieve effecten voor de hele klas. Het project is vanaf het begin heel praktisch aangepakt, zodat we meteen aan de slag konden met de leerlingen en leerkrachten en ook de ouders werden erbij betrokken. Daar hebben we bewust voor gekozen, zodat we de leerlingen een betere kans geven om goed mee te kunnen doen in het normale leerproces in hun eigen klas.’
Jullie screenen al vanaf heel jonge leeftijd. Waarom is dit?
Marinke Reubzaet: ‘Ja, dat klopt. BCO -onderwijsadvies kijkt al mee vanaf de peuteropvang, vanaf de leeftijd van drie jaar. De vervolgtest is halverwege groep 2 van de basisschool, natuurlijk na goedkeuring van de ouders. De bevindingen worden gezamenlijk met leerkrachten, IB-ers en een dyslexiespecialist van AmaCura en RID midden groep 2 en eind groep 2 besproken. Zo blijft iedereen op de hoogte van de vroege ontwikkeling van de leerlingen. Als leerlingen signalen laten zien dat ze meer leesoefening nodig hebben, kunnen zij vanaf midden groep 2 met het programma BOUW! starten. De samenwerking met ouders wordt ook vanaf dat moment binnen het project opgestart. Naast BOUW! zetten we vaak KlankKr8 in voor oefening van de letter-klankkoppeling. Door zo vroeg betrokken te zijn bij de leerlingen, geven we veel ondersteuning en extra tijd aan de kinderen om letters te oefenen, voordat ze naar groep 3 gaan. Dyslexiespecialisten van AmaCura en RID blijven de leerlingen volgen vanaf groep 3.
In de herfst van groep 3 kiezen we vier vaste leerlingen per groep die blijven deelnemen aan deze aanpak. Dat betekent niet dat andere kinderen geen hulp krijgen, maar deze vier worden extra goed gevolgd. We meten hun vooruitgang in de herfst, halverwege het schooljaar, aan het einde van het schooljaar en tussendoor nog twee keer. Zo weten we goed hoe het gaat met hun leesontwikkeling.’
Hoe worden ouders betrokken tijdens deze aanpak?
Marinke: ‘Het is belangrijk dat ouders, school en zorg samenwerken om kinderen met leesproblemen te helpen. Elk jaar vragen wij ook naar wat ouders en kinderen vinden van de aanpak. We willen niet alleen weten hoe het op school gaat, maar ook hoe ouders en kinderen zelf de effecten hebben ervaren op het gebied van leesontwikkeling. Doordat leerkrachten en ouders naast elkaar staan, zien we dat er echt wordt samengewerkt. Met als positieve uitkomst dat kinderen beter leren lezen en veel beter in hun vel komen te zitten.
We sluiten aan bij de eerste ouderavond in groep 2, waar wij altijd uitleg geven over de leesontwikkeling en ouders zelf een ervaringsoefening laten doen. Daardoor begrijpen ouders dat letters eigenlijk tekens zijn zonder betekenis. Zo ervaren ze hoe het is voor kinderen die moeite hebben met lezen. En laten wij duidelijk zien hoe belangrijk het is om kinderen hierbij al vanaf jonge leeftijd te helpen. En dat ook ouders hierbij een belangrijke rol hebben. Dit helpt ouders enorm en motiveert hen in de samenwerking met ons. We willen benadrukken dat onze hulp niet bedoeld is om de druk op de kinderen te verhogen, maar juist om problemen te voorkomen. Tijdens deze ouderavonden leren ouders waarom lezen belangrijk is en hoe dit het zelfvertrouwen van kinderen beïnvloedt. Wanneer ouders aangeven dat er niet genoeg mogelijkheden zijn om thuis te oefenen, kijken we met elkaar wat wél mogelijk zou zijn. Herhaling thuis is belangrijk. Als dat niet lukt, zijn er genoeg andere manieren om het kind te ondersteunen. Bij sommige gezinnen komt dan bijvoorbeeld iemand van BCO thuis om samen te kijken hoe kinderen op een speelse manier geholpen kunnen worden. Soms kan een simpele tip al voor veel voordeel zorgen.’
Wordt deze proef uitgebreid?
Simone: ‘Het is belangrijk dat de gemeente, het onderwijs en de dyslexiespecialisten blijven samenwerken en geld willen investeren in dit project. We kijken steeds hoe het gaat en of we het project kunnen verbeteren. We hebben vier jaar hard gewerkt aan dit project, en we willen blijven groeien en beter worden. Nu doen alle tien scholen in Brunssum mee, en omdat iedereen goed samenwerkt, zien we positieve resultaten. Vanwege deze positieve aanpak rondom lezen, hebben wij besloten om een vergelijkbare aanpak te ontwikkelen voor dyscalculie, waarbij kinderen problemen hebben met rekenen.’
Lees hier meer over de ondersteunende lesprogramma’s BOUW! en KlanKr8. Verder lees je meer over deze pilot in Brunssum en kun je alle opnames en dia’s van de presentaties over de pilot bekijken. En je vindt er een link naar ons Balansdossier dyslexie en leesproblemen
Dit artikel verscheen eerder in Balans Magazine 1-2024. Wil je ook ons magazine ontvangen? Word dan nu lid. Bekijk hier de voordelen.
Simone Kerkhove