Ook broers en zussen hebben hulp nodig
TEKST NICKEE HOEDEMAEKERS
Nickee Hoedemaekers (1976) heeft een zus met een licht verstandelijke beperking. Als ervaringsdeskundige brus weet ze hoe bijzonder en ingewikkeld tegelijk deze positie is. Sinds 2020 heeft zij een eigen praktijk voor kind- en gezinscoaching Nice2Bme. Haar expertise ligt bij het tijdig signaleren van brus- en opvoedgerelateerde problemen en ondersteuning van brussen en hun ouders.
BRoertjes en zUSjes
Vaak wanneer een kind een diagnose krijgt of een achterstand in de ontwikkeling vertoont, verandert er veel in een gezin. Als ouder verandert je leven al snel in een oneindige rollercoaster van regeldingen, zorgen en emoties. Maar het doet ook iets met de BRoertjes en zUSjes (de zogeheten brusjes) van het ‘zorgkind’. De brusjes merken dat er meer aandacht voor hun zorgbroer of zorgzus nodig is, dat er veel geregeld moet worden, maar voelen (en zien) ook de zorgen van hun ouders. Precies weten waar het over gaat, vragen ze maar niet. Daarbij wordt het in de drukte ook niet altijd gedeeld. Ze ervaren onzekerheid bij wat er allemaal speelt. Het is er, en ze kunnen er niet omheen.
Een stapje terug
Als vanzelf anticiperen de jonge brussen hierop door zich aan te passen. Ze houden zich rustig, doen een stapje terug. Want papa en mama hebben het al zo moeilijk en druk. Hun broer of zus heeft ‘pas echt hulp nodig’. Als vanzelfsprekend helpen ze mee, letten ze op en gaan ze (omdat het niet altijd anders kan) mee naar alle extra afspraken die de agenda rijker geworden is. Afspreken met vriendjes en vriendinnetjes kan niet zo makkelijk meer als voorheen. En in een later stadium kiezen ze soms preventief om maar niet af te spreken. Want: Kan hun broer dat wel aan? Komt het wel uit? Ben ik niet nodig?
Irreële aannames
Je kunt je voorstellen dat dit impact heeft. Toch denk ik dat het erg onderschat wordt. Want wanneer dat aanpassen (bewust en onbewust) regelmatig voorkomt, komen brussen steeds verder weg te staan van wie ze zijn en wat ze zelf willen. Ze kunnen irreële aannames doen. Zó vaak een stapje terugdoen omdat je ziet of denkt dat de ander het nodig heeft, kan leiden tot minder goed kunnen kiezen voor je eigen welzijn en staan voor jezelf. Wie ben jij, wat wil jij? Vaak ‘moeten wachten’ kan het gevoel geven dat jij ‘aandacht niet waard bent’.
Ware kameleons
Opvattingen en patronen zijn moeilijk te doorbreken, omdat ze geleidelijk ontstaan. In de ogen van de ouders lijken brussen het vaak ook wel goed te doen. Ze gedragen zich zorgzaam, vaak voorbeeldig. Lopen niet in de weg en kunnen zichzelf vermaken. Jonge brussen zullen vaak zelf niet opmerken dat ze anders gaan denken. Ze zullen aangeven dat het goed gaat en dat ze geen hulp nodig hebben.
Wanneer brussen ouder worden krijgen ze meer ‘last’. De verschillen tussen henzelf en hun zorgbroer of -zus worden duidelijker, inclusief het stukje levend verlies waar ook zij mee worstelen. Maar ze uiten het niet altijd. Soms zijn het ware kameleons. Ze verbloemen waar ze mee zitten. Tot dat niet meer lukt. Dat is het moment dat ouders dingen opmerken. Zoals driftbuien. Uit onderzoek (NJI) blijkt dat brussen tot drie keer meer kans hebben op sociaal-emotionele problemen dan leeftijdsgenoten.
Bijzonder en ingewikkeld
Toen ik mijzelf verdiepte in het onderwerp ‘brussen’ ontdekte ik dat ik niet de enige brus was die hier last van had. Al die tijd dacht ik dat het aan MIJ lag. Dat maakte dat ik mij hierin soms ook eenzaam voelde. Nu weet ik dat de dingen waar ik mee kampte helemaal niet zo vreemd zijn. Typische brusuitdagingen en -gedachten noem ik ze ook wel. Een positie die als bijzonder en ingewikkeld tegelijk ervaren wordt.
Hulp voor brussen
Het is goed om als ouders en hulpverleners bewust te zijn van de impact van de zorgen in het gezin voor álle kinderen. En je af te vragen: Krijgen brussen zelf voldoende zorg? Voelen zij de signalen die hun lijf en geest aangeeft? Worden deze voldoende opgemerkt door hun omgeving? Durven ze om hulp te vragen? Wordt er hulp aangeboden? En als ze hulp krijgen, kijkt die hulp dan ook naar heel het gezin? Überhaupt naar de brus?
Vroegtijdig signaleren
Daarom: Hoe tof is het als je juist bij jonge brussen, in hun jonge jaren, het verschil kunt maken. Dat je (als ouder of als netwerk) weet wat je kunt doen, zeggen, waar je op moet letten. Dat je het aanpassen leert herkennen en weet hoe je dit kunt beïnvloeden door soms dingen net anders te benaderen. Vroegtijdig signaleren en waar nodig hen ondersteunen. Dat is waar ik mij hard voor maak, als mens en als brus(s)en coach.
Gratis meedenksessie
Zit je met een opvoedvraag rondom brussen? Dan biedt Nickee speciaal voor Balans 5x een gratis online meedenksessie aan van een halfuur (in volgorde van aanmelding). Vanuit haar expertise geeft Nickee direct drie praktische, op jouw gezin afgestemde, tips. Zodat jij als ouder weer vol vertrouwen in de opvoeding staat en er voor ál je kinderen kunt zijn. Mail [email protected] en vermeld ‘Balans 1 van de 5 aanbod’. Zit je niet bij de eerste vijf aanmelders? Dan kost een meedenksessie € 47,-.
Lees hier meer over de persoonlijke ervaringen van Nickee als brus en haar coachingspraktijk nice2bme.nl. Ze geeft daarnaast handige brussentips voor ouders!
Dit artikel verscheen eerder in Balans Magazine 3 2023. Wil je ook ons magazine ontvangen? Word dan nu lid. Bekijk hier de voordelen.
