Op naar een nieuwe mindset
Tekst Wied Ruijssenaars & Cécile Ruijssenaars-Elshoff
Het gemiddelde niveau van de basisvaardigheden in ons onderwijs daalt al enige tijd. De zorgen over het tekort aan automatisering van het lezen, spellen en rekenen zijn terecht. Voor ouders van leerlingen met dyslexie en/of dyscalculie geldt deze zorg nog veel sterker. Want hun kinderen hebben per definitie automatiseringsproblemen die vragen om specifieke, effectieve en perfect afgestemde instructie.
Eerste Hulp bij Instructie
Om die reden schreven we EHBI 2.0: Eerste Hulp Bij Instructie. Wat élke onderwijsprofessional moet weten over de fundamenten van de basisvaardigheden. Een hele mond vol. In EHBI 2.0 bespreken we het systeem van effectieve instructieprincipes voor de automatisering van lezen, spellen en rekenen. Het hoort thuis in het kennispakket van elke onderwijsgevende en iedere docentopleiding. Maar het vereist ook een juiste mindset van het schoolteam.
Gemeenschappelijke inzichten
EHBI 2.0 eindigt met drie korte ja/nee-vragenlijsten, over:
- de dagelijkse didactische principes van de onderwijsgevende;
- teamafspraken over het volgen van leerlingen en communiceren met ouders;
- de gezamenlijke visie op het onderwijs in de basisvaardigheden.
De lijsten worden individueel ingevuld. Verschillen binnen een team dwingen tot discussie. Immers, een (h)echt team handelt vanuit gemeenschappelijke inzichten en afspraken. De resultaten vormen een kwaliteitskaart die aangeeft in hoeverre het onderwijs in de basisvaardigheden op orde is. Van ons zou elk team de lijsten mogen invullen en bespreken!
‘Nee-uitspraken’
Tijdens scholingsbijeenkomsten vallen patronen in de nee-antwoorden op. We vatten enkele daarvan in eigen bewoordingen samen. Omdat het om ‘nee-uitspraken’ gaat, is de toonzetting helaas niet positief.
• Instructie in kleine stappen, veel gevarieerd oefenen en vaste procedures om fouten te voorkomen worden niet zinvol gevonden.
• Weerstand bij een leerling leidt niet tot samen zoeken naar oplossingen.
• Garantie voor een doorgaande leerlijn tussen groep 2 en 3 is er niet.
• Vroegtijdig ingrijpen ontbreekt, evenals een doorgaande lijn bij extra instructiebehoeften en inzicht in gegeven ondersteuning.
• Er zijn geen langetermijnafspraken en ouders kunnen het team daar niet op aanspreken.
• Wie de regie heeft en wie voor ouders benaderbaar is voor afspraken over individuele ondersteuning bij de basisvaardigheden ligt niet vast.
Mindset positief herformuleren
Stel, de meerderheid van een schoolteam denkt dit. Hoe mooi zou het zijn als ouders het team uitnodigen om deze mindset positief te herformuleren en tot gezamenlijk doel te verklaren? Aangevuld met de instructieprincipes uit EHBI 2.0 is iedereen daarbij gebaat. Op naar een nieuwe mindset!
Wied Ruijssenaars & Cécile Ruijssenaars-Elshoff zijn in Amersfoort geboren en kennen elkaar vanaf middelbare schoolleeftijd. Cécile werd kleuterleidster, leerkracht, remedial teacher, psychologisch-assistent en orthopedagoog. Wied werd orthopedagoog, promoveerde, werd hoofddocent in Nijmegen en hoogleraar in Leuven, Leiden en Groningen. Met collega’s schreven ze Geregeld! (over dyslexie) en samen Berekend! (over dyscalculie). Onlangs ook EHBI 2.0. Ze hebben twee kinderen en drie kleinkinderen.
Lees hier meer over Wied en Cécile, het boek EHBI 2.0 en de andere boeken die zij samen schreven.
Dit artikel verscheen eerder in Balans Magazine 4-2023. Wil je ook ons magazine ontvangen? Word dan nu lid. Bekijk hier de voordelen.