Richtlijnen diagnostiek en behandeling DCD

In Nederland zijn verschillende ontwikkelingen gaande om meer bekendheid te geven aan DCD en om de hulp aan kinderen met DCD te verbeteren.

Vanuit de Rijksuniversiteit Groningen is d.m.v. een vragenlijst onder ouders, leerkrachten, jeugdartsen, huisartsen, kinderartsen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, gymleerkrachten, orthopedagogen en psychologen gevraagd naar hun bekendheid met en kennis van DCD. Op basis van dit onderzoek is in juli 2017 een rapport geschreven. Eén van de uitkomsten is dat het belangrijk is om de kennis over DCD te verhogen onder ouders, leerkrachten en (zorg)professionals. De voorkeur gaat daarbij uit naar een website met informatie over DCD, een themabijeenkomst of conferentie of een bijscholing.

Nederlandse richtlijn voor Diagnostiek en behandeling van kinderen met DCD

Op initiatief van de Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA) is in februari 2017 gestart met de ontwikkeling van de Nederlandse richtlijn Developmental Coordination Disorder (DCD). De richtlijnontwikkeling wordt gefinancierd vanuit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS).

Het doel van de richtlijn is te komen tot een Nederlandse richtlijn waarin diagnostiek en behandeling van kinderen met DCD nader wordt uitgewerkt. De Nederlandse richtlijn zal bestaan uit een vertaling van de herziene versie van de Europese aanbevelingen (EACD Recommendations) die wordt aangevuld en aangepast aan de Nederlandse situatie.

Ook worden hoofdstukken met aanbevelingen rond ketenzorg en ouderparticipatie toegevoegd. De richtlijncommissie werkt onder voorzitterschap van dhr. S. Severijnen, revalidatiearts. Oudervereniging Balans is ook in de werkgroep vertegenwoordigd.

In juli 2019 is de Richtlijn DCD online beschikbaar gekomen.

Toepassing richtlijn: Factsheet, Kennisclips en Podcast

In 2020 is de richtlijn ‘Developmental Coordination Disorder (DCD)’ uitgekomen. Het doel van deze richtlijn is om eenheid te creëren in terminologie, diagnostiek en interventie bij kinderen met (mogelijke) DCD. Een tweede doel is, hierdoor, het verbeteren van de zorg aan deze kinderen en het beperken of voorkomen van secundaire gevolgen van DCD. Deze richtlijn die u hierboven aantreft wordt landelijk ingezet. Het is dus belangrijk dat de informatie uit deze richtlijn voor een groot publiek van professionals en gebruikers van de zorg toegankelijk is. Daarom hebben de Nederlandse Vereniging voor Kinderfysiotherapie, het Platform Kinderoefentherapie en Ergotherapie Nederland een aantal producten ontwikkeld om de implementatie van de richtlijn DCD te bevorderen. Deze producten treft u aan op de websites van de betrokken beroepsverenigingen én onderstaand:

Een factsheet met de belangrijkste onderdelen uit de richtlijn en een stroomschema dat aangeeft wanneer kinderen vanuit de 1e lijn doorverwezen moeten worden voor nader onderzoek.

Vijf kennisclips (in tekst, of beeld en geluid):

#1 Hoe lees ik de richtlijn DCD (in PDF)

#1 Hoe lees ik de richtlijn DCD (in MP4)

#2 Definiëring DCD (in PDF)

#2 Definiëring DCD (in MP4)

#3 Diagnostiek van kinderen (met het vermoeden van) DCD (in PDF)

#3 Diagnostiek van kinderen (met het vermoeden van) DCD (in MP4)

#4 Flowcharts uit de richtlijn DCD toegelicht (in PDF)

#4 Flowcharts uit de richtlijn DCD toegelicht (in MP4)

#5 Behandeling van kinderen met DCD (in PDF)

#5 Behandeling van kinderen met DCD (in MP4)

Een podcast waarin de luisteraar inhoudelijk wordt bijgepraat over de richtlijn.

KNGF Evidence Statement Motorische schrijfproblemen bij kinderen

Er is een Evidence Statement ontwikkeld, dat betrekking heeft op kinderen met schrijfproblemen uit groep 3 t/m 8 van het basisonderwijs. Deze is ontwikkeld door een Specialistenvereniging van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF). Op basis van literatuuronderzoek en ervaring in de praktijk worden aanbevelingen gedaan voor het onderzoeken en vaststellen van schrijfproblemen. Ook worden adviezen gegeven voor de behandeling van kinderen met schrijfproblemen. Het Evidence Statement Motorische schrijfproblemen bij kinderen kan worden gebruikt door kinderfysiotherapeuten, oefentherapeuten en ergotherapeuten.
Dit is ook uitgelegd in een stroomdiagram van KNGF.

DCD-netwerk Nederland

In Nederland is in 2006 een landelijk DCD-netwerk opgezet, waarin professionals uit de kinderrevalidatie, vertegenwoordigers van zorgverleners in de eerste lijn en onderzoekers samenwerken. Zij zetten zich in om nieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek en behandeling van kinderen met DCD in Nederland in te voeren.

Kijk voor meer informatie bij DCD Netwerk Nederland.

Het DCD Netwerk Nederland is nauw betrokken bij de ontwikkeling van de “Nederlandse richtlijn voor diagnostiek en behandeling van kinderen met DCD”, die in opdracht van de VRA (Vereniging van Revalidatieartsen) is gemaakt.

Regionale netwerken

In verschillende regio’s in Nederland bestaan samenwerkingsverbanden rond DCD tussen de afdelingen kinderrevalidatie en de eerstelijns praktijken. Kijk voor meer informatie en contactgegevens bij Regionale netwerken.

Onderzoek naar de ervaringen van ouders

Vanuit de Radboud Universiteit Nijmegen is onderzoek gedaan naar de ervaringen van ouders/verzorgers rondom het diagnostisch proces naar de diagnose DCD. Voor het invullen van de vragenlijst zijn ouders o.a. via de website van Balans geworven. In september 2017 is een rapport uitgekomen, waarin verschillende aanbevelingen worden gedaan. Het lijkt nodig dat er meer kennis komt over DCD bij zowel hulpverleners als bij leerkrachten op scholen, zodat ouders sneller kunnen worden verwezen als er motorische problemen zijn bij hun kind. Ook blijkt uit het onderzoek dat ouders het prettig vinden om één aanspreekpunt te hebben en goede informatie te krijgen over de diagnose DCD, de gevolgen voor de toekomst en over de stappen die gezet gaan worden rond diagnostiek en behandeling.

Onderzoek naar bekendheid met en kennis van DCD bij ouders, zorgverleners en onderwijsprofessionals

Onderzoeksgroep Dutch DCD Research Network

Onderzoekers uit Groningen en Nijmegen hebben in 2018 het initiatief genomen om een onderzoeksgroep rond DCD op te zetten en daarin met elkaar samen te werken. Ook enkele revalidatiecentra en oudervereniging Balans zijn bij deze onderzoeksgroep betrokken.

Het doel van de onderzoeksgroep is de kennis over DCD te vergroten, zowel over de stoornis op zich als over de effecten van behandelmethodes. Daarbij zal steeds de vertaling van het wetenschappelijk onderzoek naar de praktijk een belangrijke plaats krijgen.

De onderzoeksgroep richt zich in eerste instantie op twee onderwerpen:

DCD bij jongeren op de middelbare school (waar lopen zij tegenaan, wat zijn beschermende of belemmerende factoren?)
Longitudinaal onderzoek naar de effectiviteit van interventies

Onderzoeksgroep ‘Beweging in Zicht’

De missie van de onderzoeksgroep ‘Beweging in Zicht’ van de Radboud Universiteit in Nijmegen is het vergroten van kennis over lichamelijke en visuele beperkingen in relatie tot leren en gedrag en de mechanismen die hierbij een rol spelen. Er wordt onderzoek gedaan en er wordt gekeken naar (mogelijke) toepassingen in de praktijk.

Er lopen op dit moment verschillende projecten over DCD. Deze projecten richten zich op

de mogelijke mechanismen van de motorische beperkingen (bijvoorbeeld ten aanzien van motorische planning),
manieren om de bewegingscoördinatie, en -planning te trainen (bijvoorbeeld door motorische inbeelding en observationeel leren),
het bevorderen van participatie (bijvoorbeeld door sportactiviteiten),
ondersteuning van ouders/professionals in het diagnostisch proces.

Project Meedoen met sport

Dit project is gestart in 2013 en richt zich op kinderen met Cerebrale Parese (CP) en DCD. Het doel is om de sportparticipatie van kinderen met motorische ontwikkelingsbeperkingen te vergroten. Jongeren met deze beperkingen doen minder mee aan sport en participeren minder in de samenleving dan leeftijdsgenoten.

Kennisgroep speciaal

Kennisgroep Speciaal is een samenwerkingsverband van organisaties voor speciaal (Mytyl)onderwijs gericht op het delen en ontwikkelen van kwalitatief hoogstaande kennis en expertise die duurzaam en toekomstgericht is.

De expertise van deze organisaties wil men met elkaar delen en verbeteren in het belang van leerlingen die speciale onderwijszorg nodig hebben.

De kennis over verschillende onderwerpen, zoals ziektebeelden binnen deze scholen, is heel breed. Daarom heeft men verschillende kenniskaarten vervaardigd, waaronder ook een over DCD.

Links naar meer informatie over DCD

Op de volgende buitenlandse sites is veel informatie over DCD te vinden:

Meer weten?

Lees hier ons hele dossier over DCD. Je kunt ook contact opnemen met onze advieslijn, of ons contactformulier invullen.