Reactie Oudervereniging Balans op bezuinigingsvoorstellen Staatssecretaris Van Ooijen

Wij zijn zeer geschrokken van de ondoordachte bezuinigingsvoorstellen die staatssecretaris Van Ooijen voorlegt aan de Tweede Kamer in zijn brief van 29 januari 2024 (Reactie op verzoek om informatie voorafgaand aan het WGO jeugd 29-01-2024 over de invulling van de taakstelling 511mln op jeugd). Wij vinden dat de bezuinigingen van tafel moeten om onomkeerbare schade te voorkomen, vooral in een tijd waarin toegankelijkheid van passende zorg inclusief de wachtlijstproblematiek al een gigantisch knelpunt is. Bovendien zullen de gevolgen van deze voorstellen als een boemerang terugkomen in de vorm van hogere kostenposten op andere dossiers doordat in een later stadium complexere – en dus duurdere – zorg nodig is. Mensen worden hierdoor beperkt in hun ontwikkelingsmogelijkheden en zullen uitvallen op het gebied van bijvoorbeeld arbeid en participatie. Waardoor uitkeringskosten en begeleidingskosten in de toekomst zullen stijgen.

Kansenongelijkheid-vergrotende maatregelen

Kijk eerst naar het complete systeem en de toename van mentale problemen bij de jeugd, de oorzaak van de enorm toegenomen vraag naar jeugdzorg, voordat je dit soort ingrijpende, kansenongelijkheid-vergrotende maatregelen gaat nemen. Wij vinden deze voorstellen bovendien niet in lijn met de te verwachten ingezette koers van de nieuw te vormen regering. Staatssecretaris Van Ooijen refereert in zijn brief aan onderzoeken die deze maatregelen zouden onderbouwen. Balans is benieuwd naar de onderzochte onderbouwingen voor elk van deze maatregelen.

In de Kamerbrief vinden we een lijstje met bezuinigingsvoorstellen. Hieronder een korte eerste reactie van Oudervereniging Balans.

Invoeren eigen bijdrage

Juist deze maatregel is in 2015 al eerder ingevoerd – en ook weer teruggedraaid, om verschillende redenen. Ouders die voor hun kind jeugdhulp nodig hebben, hebben al hoge extra kosten. Hen extra belasten, leidt tot stapeling hiervan. Hen dan ook nog belasten met een eigen bijdrage zal zeker zorgmijding opleveren. Kinderen krijgen dan vanwege deze kosten niet de noodzakelijke hulp – omdat hun ouders deze niet kunnen betalen of uit angst voor onvoorziene kosten helemaal afzien van hulp. Bovendien is in 2015 berekend dat ruim de helft van de opbrengst aan ouderbijdragen opgaat aan uitvoeringskosten van deze maatregel.

Ook is de ouderbijdrage jeugdhulp in strijd met het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind en het Europees Verdrag voor de Rechten van het Kind.

Vergoeding Ernstige Dyslexiezorg afschaffen

Juist in deze tijd, waarin de kwaliteit van het leesonderwijs ernstig onder druk staat (cijfers onderwijsinspectie en PISA) en in de verbeteraanpak juist wordt aanbevolen de samenwerking tussen onderwijs en dyslexiezorg te versterken (zodat het onderwijs van de specialist kan leren), is afschaffing onacceptabel en onlogisch. Afschaffing van de Vergoeding Ernstige Dyslexiezorg is bovendien in strijd met de onlangs door de staatssecretaris aan de Kamer gepresenteerde verbeteraanpak dyslexie. Een dyslexiebehandelaar heeft specialistische kennis die nodig is om kinderen te behandelen die in het onderwijs onvoldoende geholpen kunnen worden. Zo geeft de vergoedingsregeling ook de kinderen met een ernstig en hardnekkig leesprobleem de kans zich te ontwikkelen. Bovendien is de Ernstige Dyslexiezorg meer dan zorg voor een individu, omdat met preventieve aanpak ook de kwaliteit van het leesonderwijs structureel verbetert. Afschaffing van de vergoeding zal juist kwetsbare kinderen ontwikkelkansen ontnemen, omdat toegang tot de dyslexiezorg afhankelijk zal worden van of ouders de kosten voor onderzoek en behandeling zelf kunnen betalen.

Niet meer vergoeden jeugdhulp 18+

Door de humane overgang van jeugdzorg naar volwassenenzorg onmogelijk te maken, zullen kwetsbare jongeren in lopende zorgtrajecten deze abrupt moeten afbreken. Dit doet schade aan de behandeling, hun ontwikkelingsmogelijkheden en vertrouwen in hulpverlening. Wat eerder is opgebouwd in de jeugdzorg, zal teniet worden gedaan. De 18+ reparatie van de jeugdzorg is juist ingevoerd omdat we in de praktijk zagen dat deze jongeren van de ene op de andere dag verstoken waren van hulp terwijl zij juist behoefte hebben aan stabiliteit en continuïteit. Het grootste deel van dak- en thuisloze jongeren heeft nu al een achtergrond in de jeugdzorg met verblijf.

Afschaffen PGB en alleen zorg in natura vergoeden

Het persoonsgebonden budget is een mooi middel om met eigen regie en op basis van vertrouwen passende zorg te kunnen realiseren. De gecontracteerde zorg sluit in aanbod, diversiteit en kwaliteit regelmatig niet aan bij wat nodig is. Kinderen met ondersteuningsvragen op het gebied van leren en/of gedrag zijn lang niet altijd gebaat bij het standaard aanbod. Passende zorg is effectiever en zal op lange termijn daardoor minder kostbaar zijn. Het pgb is een bekostigingsmaatregel voor passend zorgaanbod dat de gemeente via de gecontracteerde zorg niet kan bieden. Met afschaffing van het pgb wordt het recht van het kind op toegang tot voorzieningen zoals passende jeugdzorg beperkt. Dat is in strijd met het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Door de afschaffing van het pgb wordt de toegankelijkheid van passende zorg afhankelijk van de financiële mogelijkheden van hun ouders. Dit vergroot de kansenongelijkheid.

Bovenregionale expertisecentra afschaffen

Deze centra zijn ingesteld in 2022 om te voorkomen dat jongeren met complexe jeugdvragen tussen wal en schip vallen. Hoe denkt de staatssecretaris met de afschaffing van deze centra te voorkomen dat jongeren met complexe hulpvragen niet de passende hulp krijgen die zij nodig hebben?

Lees hier de brief van Staatssecretaris Van Ooijen.

Op dinsdag 30 januari zal deze besproken worden in het begrotingsoverleg jeugdzorg.