Onrechtmatig melden verwijsindex risicojongeren (VIR) moet stoppen
Gemeenten gaan structureel op onjuiste manier om met registraties in de Verwijsindex Risicojongeren. Dit horen wij van onze leden en onze achterban.
Ook de BVIKZ ontving deze signalen van gezinnen die zij bijstaan. Bovendien kwam deze werkwijze ter sprake tijdens de conferentie ‘Bang voor Drang en Dwang’. En is één van de zaken waar snel verandering in moet komen.
Balans en BVIKZ sloegen de handen ineen en stuurden deze open brief naar de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten).
De volgende organisaties hebben de brief mede ondertekend:
- Ouders & Onderwijs
- Stichting Overdruk Syndroom NL,
- Lyme vereniging,
- stichting KOG,
- stichting iQ+ ,
- Stichting EDS Fonds,
- stichting Mantelzorgelijk
- ME-CVS vereniging.
Wij zijn zeer dankbaar voor deze steun. Het is van groot belang is dat deze structurele werkwijze breed onder de aandacht komt, maar vooral, stopt.
Bij het opstellen van de brief kregen we veel hulp van Desiree van Doremalen. Desiree is ervaringsdeskundige ouder en onderhand professional op het gebied van de jeugdwet. We zijn heel blij dat zij haar kennis inzet om ons te helpen de belangen van ouders en kinderen zo goed mogelijk te behartigen. Zij zet zich vrijwillig in om hun positie te verbeteren, in woord en daad. Zo heeft zij bijvoorbeeld ook enorm bijgedragen bij de organisatie van de conferentie ‘Bang voor Drang en Dwang’ afgelopen september. Zie ook dit interview met Desiree in het magazine ‘JeugdenCo’ uit 2014: ‘De jeugdzorg is een geldmachine‘, of lees haar columns.
Wat is de Verwijsindex Riscicojongeren?
De Verwijsindex risicojongeren (hierna: VIR) is een digitaal systeem dat risicomeldingen over jongeren tot 23 jaar bij elkaar brengt. Het doel is vroege signalering van risico’s die een gezonde en veilige ontwikkeling naar volwassenheid van een jeugdige bedreigen. Zodat tijdig passende hulp, zorg of bijsturing kan worden gegeven. Hiervoor kunnen daartoe bevoegde functionarissen melding doen van een jongere, wanneer zij een redelijk vermoeden hebben dat deze daadwerkelijk door één of meer van de in de Jeugdwet genoemde risico’s wordt bedreigd. Bedoelde risico’s zijn o.a. blootstelling aan geweld, vernederende behandeling of verwaarlozing, verslaving, veelvuldig schoolverzuim, ontbreken van vaste woon- of verblijfplaats, verrichten van strafbare activiteiten (art.7.1.4.1.Jeugdwet). Bron: https://vng.nl/sites/default/files/20160223_verwijsindex_risicojongeren_hv.pdf
De bedoeling van een dergelijk systeem kan goed zijn, mits het zorgvuldig wordt gebruikt. Dat wil zeggen, als gemeld wordt indien er daadwerkelijke, reële, ernstige zorgen zijn over de ontwikkeling en/of veiligheid van een kind.
Wat gaat er mis?
Steeds meer gemeenten melden kinderen en jongeren bij een verzoek om jeugdhulp en overige (simpele) hulpvragen, standaard in de VIR. Ouders (of jongeren boven de 16 jaar) worden hierover niet, of pas achteraf geïnformeerd. Deze werkwijze (het standaard melden) is onjuist, onwenselijk, strijdig met de rechten van ouders en kinderen en strijdig met art. 7.1.4.1 jeugdwet.
Ouders laten ook weten dat, áls zij (of hun kinderen van 16 jaar en ouder) al worden geïnformeerd over de melding in de VIR, dit pas achteraf gebeurt. Dit terwijl het verplicht is om ouders (of jongeren van 16 en ouder) hier vooraf over te informeren.
Wat moet er nu gebeuren?
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de verwerking van persoonsgegevens van hun inwoners. Daarom stuurden wij de brief naar het VNG. Daarnaast heeft het ministerie van VWS hierin een taak en een verantwoordelijkheid.
In de brief aan de VNG verzoeken wij om aan gemeenten te laten weten dat zij per direct dienen te stoppen met het op onjuiste wijze en in strijd met (onder meer) beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit, de eigen handreiking, artikel 7.1.4.1 en de AVG, registeren in de VIR. En vragen wij om een inhoudelijke reactie binnen vier weken.
Een kopie van deze brief stuurden wij ter informatie aan:
- de commissie VWS van de Tweede Kamer
- de Kinderombudsman,
- de Nationale ombudsman
- het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
- de Autoriteit Persoonsgegevens.
Natuurlijk laten wij het weten als wij een reactie ontvangen. En ondernemen wij actie als we geen reactie krijgen.
Wordt vervolgd dus!
