- 07-12-2021
Motie Verwijsindex Risicojongeren ( VIR) schrappen uit de Jeugdwet is aangenomen
De Tweede Kamer heeft zojuist voor de motie van Lisa Westerveld (GroenLinks) en René Peters (CDA) gestemd met het verzoek de verwijsindex risicojongeren (VIR) als wettelijke verplichting uit de Jeugdwet te schrappen. En, indien gemeenten of regio’s wel gebruik van de verwijsindex maken de privacy wettelijk te waarborgen.
Balans lobbyt samen met BVIKZ al langere tijd tegen het oneigenlijk gebruik van de VIR waarbij bovendien de privacywetgeving wordt overtreden. We zijn daarom blij dat de door de bewindslieden ontraden motie toch met meerderheid van stemmen is aangenomen. Na het ontraden van de motie heeft Balans, gesteund door Ouders & Onderwijs, Ieder(in), stichting Mama Vita, Boze Ouders – in het onderwijs en Onderwijsaffaire, nog een brief gestuurd naar de Commissie VWS met het verzoek voor de motie te stemmen. Dit is dus gelukt.
Meerwaarde VIR niet duidelijk
Bij de evaluatie van de verwijsindex in 2012 al bleek dat professionals bezwaren hebben tegen het melden en ouders zorgen hebben over registratie in een dergelijk systeem. Ook bij de landelijke evaluatie van de Jeugdwet in 2018 bleek dat de meerwaarde van de verwijsindex voor veel professionals niet duidelijk. Bovendien bleek een deel van de jongeren nooit geregistreerd. Kinderen worden regelmatig onterecht geregistreerd. Aan de andere kant constateren wij als belangenorganisaties ook onterechte over-registratie. Bijvoorbeeld een speciaal onderwijsschool die ‘uit voorzorg’ al zijn leerlingen heeft geregistreerd in de VIR.
Steeds meer gemeenten melden kinderen en jongeren bij ieder verzoek om jeugdhulp (dus ook een kind wat alleen een assertiviteitstraining of pesttraining krijgt) standaard aan in de VIR. Ouders (of jongeren boven de 16 jaar) worden hierover niet, of pas achteraf geïnformeerd. Het standaard melden is onjuist, onwenselijk, strijdig met de rechten van ouders en kinderen en strijdig met art. 7.1.4.1 jeugdwet.
VIR in strijd met privacywetgeving
Al uit het advies van de Raad van State uit 2013, bleek dat de effectiviteit van de VIR klein is. Ook bij het meest recente onderzoek blijkt dat er geen zicht is op de mate waarin de verwijsindex bijdraagt aan de daadwerkelijke hulp en ondersteuning die jeugdigen hebben ontvangen. Bovendien wordt er met de verwijsindex stelselmatig inbreuk op de privacy van jeugdigen gemaakt, omdat jeugdigen zonder toestemming van henzelf of de ouders geregistreerd kunnen worden. Dit is in strijd met de privacywetgeving.
Op 3 februari 2021 schreven Balans en BVIKZ al een open brief aan de VNG, over de onrechtmatige meldingen en de privacy schending bij het gebruik van de VIR. De open brief is te lezen via deze link. In maart 2021 stelde toenmalig Kamerlid Wörsdörfer ook al vragen over de verwijsindex.
Uitvoering van de motie
Balans blijft de uitvoering van deze motie uiteraard volgen. Wanneer er ontwikkelingen zijn, laten we dat weten via onze website en social media.
