Weer onderzoek naar Thuiszitters? Ouders vragen: ‘Wat gaan we eraan doen!’

Op 7 februari jl. maakte de Rijnmondse Kinderombudsvrouw Stans Goudsmit bekend dat zij onderzoek gaat doen naar ‘thuiszitters’. Zij maakt zich zorgen over deze kinderen en jongeren die niet naar school gaan en de impact daarvan op henzelf en op hun gezin. De uitkomst van het onderzoek presenteert zij kort na de zomer.

Balans jaar van de ‘thuiszitters’

Balans geeft ieder jaar extra aandacht aan een bepaald onderwerp. De afgelopen jaren waren dit privacy, het ontwikkelingsperspectief (OPP), onveilige situaties buiten de thuissituatie en daarvoor ‘Drang en Dwang’. Dit jaar heeft Balans uitgeroepen tot ‘jaar van de thuiszitters’. Er komt een nieuw rapport ‘Thuiszitters Tellen’, we geven aandacht aan ‘thuiszitters’ door middel van interviews en artikelen in ons magazine, de nieuwsbrief en op onze social media. Ook organiseren we diverse evenementen voor/over deze doelgroep, zowel online als fysiek. Vanuit Balans stuurden wij een e-mailbericht naar de Kinderombudsvrouw, waarin wij onder andere lieten weten blij te zijn met haar aandacht voor het onderwerp, maar ook dat het niet nodig is om opníeuw onderzoek te doen.

Stapels onderzoeken, programma’s en documentaires

Er wordt immers al jaren onderzoeken gedaan. Er zijn stápels rapporten, waarin precies staat wat er moet gebeuren. Zo wezen wij in de mail bijvoorbeeld naar het onderzoek van Marc Dullaert uit 2012/2013. En naar het rapport ‘Buiten de lijntjes’ van de No5 foundation, waarin juist ook al kinderen en jongeren hun ervaringen hebben gedeeld en adviezen hebben gegeven. En waarmee prinses Laurentien met Martijn Goldsack (van de film ‘My journey for education’) bij de talkshow ‘Beau’ zat. En dan hebben we het nog niet eens over de nodige radio- en televisieprogramma’s en documentaires die hierover gemaakt zijn.

Rust en steun, leerrecht en geen drang en dwang

In het betreffende artikel over het meldpunt thuiszitters staat bijvoorbeeld dat kinderen/jongeren meestal geen onderwijs krijgen als zij thuis zitten. En dat dit betekent dat hun ontwikkeling tot stilstand komt. En dat zij het contact met school en medeleerlingen verliezen en de weg terug naar school moeizaam gaat.

Wij hebben aangegeven dat wij, vanuit onze kennis en ervaring, weten dat als kinderen thuis komen te zitten er vaak een hele lange weg aan vooraf is gegaan. En dat veel kinderen in dat hele proces dusdanig beschadigd zijn, dat naar school gaan tijdelijk of langdurig helemaal geen optie is. Ook dan hebben kinderen en jongeren recht op onderwijs. Het schoolbestuur heeft zorgplicht en kan, als het kind eraan toe is, onderwijs op een andere locatie organiseren, wat lang niet altijd gebeurt. Vaak hebben de kinderen en gezinnen echter eerst rust nodig en zijn niet gebaat bij drang en dwang vanuit leerplicht of jeugdzorg. Wel hebben zij behoefte aan steun en praktische hulp. Dat kan het beste worden vastgelegd in een Familiegroepsplan, zodat ouders en kinderen/jongeren de regie jouden en kunnen aangeven wat zíj nodig hebben. Ook zijn er kinderen voor wie schools onderwijs nooit (meer) passend zal zijn. Zij zijn gebaat bij het organiseren van maatwerk, zodat zij kunnen ontwikkelen op een manier die bij hen past. Onderwijs en school zijn daarin niet synoniem.

Wat gaan we doen?

Het ís al compleet duidelijk wat er misgaat en wat er moet gebeuren. De vraag is vooral, wat gaan we nu doen. Kinderen en jongeren hebben immers récht op onderwijs. Ze hebben het recht om gehoord te worden en bij besluiten rondom kinderen/jongeren moet hún belang voorop staan. Alleen is dit in de praktijk niet zo. Onze vraag aan de Kinderombudsman was dan ook: wat gaan we daaraan doen en hoe kunnen we hierin elkaar versterken? Vooral jonge kinderen zijn voor het behartigen van hun belangen immers afhankelijk van hun ouders. Ouders hebben wettelijk gezien het recht en de plicht om zorg te dragen voor het welzijn en de ontwikkeling van hun kind, waarvoor zij op sommige vlakken afhankelijk zijn van instanties, bijvoorbeeld als het gaat om onderwijs. Daarom zijn en blijven ouders een onmisbare partij in dit geheel, ook als het gaat om kinderrechten.

Uitnodiging aan de Kinderombudsman

Ten slotte hebben wij nogmaals benadrukt dat we blij zijn met de aandacht voor thuiszitters. Maar dat het een utopie is om te denken dat het probleem van thuiszitters en wat daarachter zit, op te lossen is met een nieuw (regionaal) onderzoek. En wij daarom verzoeken om hierover met ons in gesprek te gaan en te kijken welke concrete hulp en steun vanuit de Kinderombudsman aan kinderen, jongeren en hun ouders kan worden gegeven en hoe Balans hier een bijdrage aan kan leveren.

Wat de Kinderombudsman in het artikel zegt over de impact voor gezinnen klopt namelijk natuurlijk. De impact van het thuiszitten, maar ook de periode daaraan voorafgaand én vooral ook alles waar je als ouders mee te maken krijgt. Zoals de vele overleggen met en/of druk vanuit leerplicht en jeugdzorg/jeugdbescherming, wat vooral tijd en energie kost. Tijd en energie die naar het kind en het oplossen van het probleem hoort te gaan. Dit alles heeft een enorme impact op het hele gezin. En vooral natuurlijk op de toekomst(mogelijkheden) van een kind/jongere. Iets wat absoluut voorkomen moet, én kan worden.

Wij zien de reactie van de Kinderombudsman met belangstelling tegemoet.